به گزارش خبرنگار «تهران پرس»؛ تکدی‌گری به یکی از مسائل اجتماعی پیچیده در شهر تهران تبدیل شده است. این پدیده، که نه تنها مشکلات اقتصادی و اجتماعی را نمایان می‌کند بلکه با مشکلاتی نظیر سوءاستفاده‌های اجتماعی، ایجاد فضای ناپایدار در سطح شهر و تحت تأثیر قرار دادن روحیه عمومی نیز همراه است، هنوز به‌طور کامل این مسئله از سوی مسئولان دولتی، شهرداری و شورای شهر تهران حل نشده است. در این گزارش به بررسی علل گسترش تکدی‌گری، نقش مسئولین در مقابله با این معضل و وضعیت مافیا‌های تکدی‌گری پرداخته می‌پردازیم؛
علل گسترش تکدی‌گری در تهران
۱. فقر و مشکلات اقتصادی:
یکی از دلایل اصلی افزایش تکدی‌گری در تهران، فقر و مشکلات اقتصادی است. بسیاری از افراد که به تکدی‌گری روی می‌آورند به دلیل مشکلات مالی و عدم توانایی در تأمین هزینه‌های زندگی مجبور به انتخاب این راه میشوند. برخی از این افراد نیز به دلیل بیکاری، بیماری یا مشکدلات اجتماعی دیگر، به این کار روی می‌آورند.
۲. عدم اشتغال و فرصت‌های شغلی:
بیکاری یکی از مسائل عمده‌ای است که به رشد تکدی‌گری دامن می‌زند. افراد بیکار به‌ویژه در میان گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان سرپرست خانوار، افراد معلول، و مهاجران غیرمجاز که به دلیل نداشتن شغل و درآمد ثابت دچار بحران اقتصادی هستند، ممکن است تکدی‌گری را به‌عنوان تنها گزینه برای تأمین معیشت خود انتخاب کنند.
۳. مهاجرت‌های داخلی و خارجی:
یکی دیگر از عواملی که به گسترش تکدی‌گری کمک کرده، مهاجرت‌های داخلی و خارجی به تهران است. بسیاری از افرادی که از مناطق مختلف کشور و یا کشور‌های دیگر به تهران مهاجرت می‌کنند، به دلایل مختلف از جمله کمبود شغل یا امکانات زندگی، به تکدی‌گری روی می‌آورند. این افراد اغلب فاقد مدارک شناسایی یا مهارت‌های لازم برای اشتغال هستند و در نتیجه به این فعالیت روی می‌آورند.
۴. سوءاستفاده‌های سازمان‌یافته:
در برخی موارد، افراد و گروه‌های سازمان‌یافته به‌ویژه در مناطق حاشیه‌ای، به‌طور سیستماتیک از وضعیت افراد آسیب‌دیده بهره‌برداری کرده و آنها را به تکدی‌گری وادار می‌کنند. این افراد یا گروه‌ها اغلب به‌صورت مافیایی از تکدی‌گری کسب درآمد می‌کنند و به‌طور غیرقانونی از افراد استفاده می‌کنند.
برنامه‌های شهرداری و شورای شهر تهران برای مقابله با تکدی‌گری
۱. جمع‌آوری و انتقال به مراکز حمایتی:
شهرداری تهران و سازمان‌های زیرمجموعه آن در تلاش هستند تا با جمع‌آوری افراد متکدی از سطح شهر و انتقال آنها به مراکز حمایتی، برخی از مشکلات این قشر را حل کنند. در این مراکز به متکدیان خدمات درمانی، آموزشی و شغلی ارائه می‌شود تا آنها بتوانند از این وضعیت خارج شوند. اما به‌طور کلی، این اقدامات در عمل بسیار محدود بوده و نتایج قابل‌توجهی نداشته است.
۲. طرح‌های فرهنگی و آموزشی:
شورای شهر و شهرداری تهران از طرح‌های آموزشی و فرهنگی نیز برای کاهش تکدی‌گری استفاده کرده‌اند. این طرح‌ها به‌ویژه شامل آموزش مهارت‌های زندگی، توانمندسازی زنان و کودکان آسیب‌دیده و توسعه مشاغل غیررسمی برای افراد کم‌درآمد است. هدف این طرح‌ها، کاهش وابستگی این افراد به تکدی‌گری است.
۳. برخورد‌های انتظامی و پلیس:
شهرداری تهران در برخی مواقع اقدام به همکاری با نیروی انتظامی برای جمع‌آوری افراد متکدی کرده است، اما این اقدامات بیشتر جنبهٔ برخوردی و موقتی دارد. متکدیان پس از جمع‌آوری، اغلب دوباره به سطح شهر باز می‌گردند. این نشان می‌دهد که مشکل به‌طور ریشه‌ای حل نمی‌شود و تنها به اقدامات مقطعی محدود می‌گردد.
۴. کمبود حمایت‌های اجتماعی:
علی‌رغم وجود برنامه‌های مختلف از سوی شهرداری و شورای شهر تهران، هنوز حمایت‌های اجتماعی به اندازه کافی برای کمک به متکدیان فراهم نشده است. بسیاری از متکدیان به دلیل نبود شغل و امکانات اجتماعی نمی‌توانند از حمایت‌های قانونی بهره‌مند شوند.
نقش دولت و مجلس در مقابله با تکدی‌گری
۱. قانون‌گذاری در خصوص تکدی‌گری:
در ایران تکدی‌گری جرم است و طبق ماده ۷۱۲ قانون مجازات اسلامی، افرادی که در ملأ عام تکدی می‌کنند، می‌توانند تحت پیگرد قانونی قرار گیرند. مجلس شورای اسلامی نیز برخی از طرح‌ها و قوانین را برای مقابله با این پدیده تصویب کرده است. اما اجرای این قوانین با مشکلات زیادی مواجه است و در بسیاری از موارد، اجرای آنها محدود و به‌صورت سطحی باقی مانده است.
۲. محرومیت از خدمات اجتماعی:
دولت در برخی از مواقع تلاش کرده است تا با ایجاد مراکز حمایتی، به افراد آسیب‌دیده کمک کند. اما بسیاری از این افراد نمی‌توانند از این خدمات استفاده کنند، زیرا برای دسترسی به آنها باید شرایط خاصی داشته باشند. بسیاری از افراد متکدی یا در وضعیت اضطراری قرار دارند یا توانایی ثبت‌نام در این مراکز را ندارند.
۳. نظارت ضعیف بر روند اجرای قوانین:
عدم نظارت کافی بر نحوه اجرای قوانین مربوط به تکدی‌گری، یکی دیگر از مشکلات است. این نظارت‌ها به‌ویژه در سطح محلی و در مناطق آسیب‌دیده کم‌رنگ است، بنابراین افرادی که به تکدی‌گری روی می‌آورند، اغلب از پیگیری قانونی و مجازات مصون می‌مانند.
شاید برای شما سئوال باشد که چرا پلیس نمی‌تواند تکدی‌گری را ریشه‌کن کند؟ که علل آن را بیان می‌کنیم؛
۱. محدودیت‌های قانونی:
پلیس به‌طور کلی فقط می‌تواند افراد را جمع‌آوری کرده و به مراکز نگهداری انتقال دهد. در بسیاری از موارد، وقتی افراد به مراکز نگهداری منتقل میشوند، به دلیل کمبود منابع یا ناتوانی در تأمین حمایت‌های اجتماعی، مجدداً به خیابان‌ها برمی‌گردند. به همین دلیل پلیس به‌طور مؤثر نمی‌تواند از بروز مجدد تکدی‌گری جلوگیری کند.
۲. موانع فرهنگی و اجتماعی:
تکدی‌گری در برخی موارد به‌عنوان یک معضل اجتماعی عمیق‌تر از یک جرم ساده تلقی می‌شود. مسائل فرهنگی و اجتماعی همچون فقر، مهاجرت‌های داخلی و خارجی و عدم حمایت‌های اجتماعی نیز در گسترش این پدیده دخیل هستند و پلیس به‌تنهایی قادر به حل آنها نیست.
۳. عدم حمایت‌های قضائی:
در بسیاری از موارد، برخورد‌های پلیسی در برابر متکدیان نیاز به همکاری بیشتر نهاد‌های قضائی و اجتماعی دارد. این همکاری‌ها معمولاً در سطح گسترده وجود ندارد و پلیس به‌طور جداگانه نمی‌تواند نقش مؤثری ایفا کند.
وضعیت مافیا‌های تکدی‌گری در ایران
در برخی از موارد، تکدی‌گری به‌صورت سازمان‌یافته و مافیایی فعالیت می‌کند. گروه‌هایی وجود دارند که از افراد متکدی به‌عنوان ابزار کسب درآمد استفاده می‌کنند. این گروه‌ها به‌ویژه در برخی از مناطق تهران، افراد را تحت فشار قرار می‌دهند تا به تکدی‌گری پرداخته و عایدات خود را به این مافیا‌ها بدهند. این گروه‌ها ممکن است از افراد آسیب‌دیده، زنان و کودکان فقیر، و مهاجران غیرمجاز سوءاستفاده کنند.
راهکار‌های حل مشکل تکدی‌گری
۱. آموزش و توانمندسازی افراد:
ارائه آموزش‌های شغلی و اجتماعی به افراد آسیب‌دیده می‌تواند به آنها کمک کند تا از چرخه تکدی‌گری خارج شوند و زندگی بهتری داشته باشند.
۲. تقویت حمایت‌های اجتماعی:
دولت و شهرداری باید بیشتر بر تأمین نیاز‌های اساسی افراد آسیب‌دیده نظیر مسکن، بهداشت و آموزش تمرکز کنند. این حمایت‌ها می‌تواند در کاهش تعداد افرادی که به تکدی‌گری روی می‌آورند، مؤثر باشد.
۳. پیشگیری از سوءاستفاده‌های مافیایی:
برخورد با مافیا‌های تکدی‌گری و نظارت بر عملکرد آنها ضروری است. دولت باید قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای مقابله با این نوع فساد تصویب و اجرا کند.
۴. ایجاد شغل‌های پایدار و امکان اشتغال:
فراهم آوردن فرصت‌های شغلی و تسهیلات برای افراد کم‌درآمد و آسیب‌دیده می‌تواند عامل مهمی در جلوگیری از تکدی‌گری باشد.
یکی از شهروندان تهرانی دراین باره در گفتگو با خبرنگار «تهران پرس» گفت: هر روز از طریق مترو به به محل کار می‌روم از آنجایی که مسافران مترو همواره در این مسیر تردد می‌کنند متکدیان در این محل زیاده شده بودند، برای من عجیب بود که این متکدیان چطور انقدر راحت به مترو نفوذ کرده و هر روز تعدادشان بیشتر می‌شود. تا اینکه مسئولین با تدابیری آنها را از محیط مترو خارج کردند و حالا همین متکدیان در در ورودی مترو و یا به شکل یک دستفروش وارد مترو میشوند وبه اصرار و فشار و التماس اجناسشان را به فروش می‌رسانند که باعث آزار شهروندان از لحاظ روحی و روانی میشوند.
در همین راستا با یکی از متکدیان به گفتگو پرداختیم و وی گفت: پیرزنی تنها هستم که کسی و جایی را ندارم که به آن پناه ببرم بنابراین در نزدیکی ایستگاه تاکسی واقع رد درب ورودی مترو تکدی‌گری می‌کنم و هر رهگذری برای دفع بلا و صدقه از هزار تومان به بالا به بنده صدقه می‌دهند و روزانه هفتصد هزار درآمد دارم، من اصراری به دادن پول از طرف شهروندان ندارم و از ترفندهای خاصی هم مانند باقی متکدیان استفاده نمی‌کنم بلکه خود شهروندان به میل خودشان در کاسه من اسکناسهایشان را می‌اندازند. من هم در عوض به رانندگان پول خُردهایی که از مردم جمع کرده‌ام را می‌دهم و پول درشت می‌گیرم اینجوری هم من درآمد بی‌منت دارم و هم کمکی به رانندگان می‌کنم.
به طور کلی تکدی‌گری در تهران و سایر شهر‌های ایران یک معضل اجتماعی پیچیده است که به دلایل مختلف از جمله فقر، بیکاری، مشکلات اجتماعی و مافیا‌های سازمان‌یافته گسترش یافته است. علی‌رغم تلاش‌های شهرداری، دولت و مجلس برای مقابله با این پدیده، مشکلات ساختاری و محدودیت‌های موجود در تأمین حمایت‌های اجتماعی و اجرای قوانین، مانع از حل اساسی این معضل شده است. برای مقابله مؤثر با تکدی‌گری، نیاز به اصلاحات بنیادین در سیاست‌های اجتماعی، آموزشی و اقتصادی وجود دارد.
انتهای خبر/