به گزارش تهران پرس به نقل از فارس، زلزله در کمین تهران است. مدیریت شهری باید برای ووقع زلزله آماده باشد. امکانات و تجهیزاتی خریداری شده، اما کافی نیست.
در خصوص آخرین اقدامات انجام شده در حوزه مدیریت بحران با علی نصیری رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران به گفتگو نشستیم.
قرار بود دستورالعمل استان‌های معین و پیشتاز تغییر کند کار به کجا رسید؟
زلزله همواره یک پدیده جدی و در کمین کلان‌شهر تهران قرار دارد. قرار است با همکاری وزارت کشور دستورالعمل‌های معین تغییر کند. بازنگری‌هایی ایجاد و برای استان‌های معین برنامه ریزی کنیم. از آنجایی که قرار است امروز ستاد ملی مدیریت بحران با ریاست وزیر کشور تشکیل جلسه می‌دهد؛ دستورالعمل‌های استان‌های معین و پیشتاز تغییراتی می‌کند.
بگذارید چند نکته از تغییرات را عرض کنم؛ در دستورالعمل فعلی تهران به ۵ پهنه تبدیل شده است (شمال شرق، شمال غرب، جنوب شرق، جنوب غرب و جنوب) که به نظر ما نیاز به اصلاح داد و قرار است پهنه‌ها به شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تغییر کنند. مثلا مناطق ۱ و ۲ و ۳ در پهنه شمال و مناطق ۶، ۷، ۱۱ و ۱۲ در پهنه مرکز قرار می‌گیرد. در پهنه بندی جدید علاوه بر لحاظ کردن مولفه‌های جمعیتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، مخاطرات و تهدید‌های مشترک هر پهنه مد نظر قرار می‌گیرد.
مثلاً پهنه شمال با بافت کوهستانی عمدتاً در مجاورت گسل شمال واقع شده و در پهنه غرب خطر وقوع سیل در رودخانه کن متصور است.
در دستورالعمل قبلی ما پهنه مرکز نداشتیم، اما در مناطق جنوبی سه پهنه داشتیم که توزیع نامناسب انجام نشده بود. مثلا نیمی از بیمارستان‌های تهران در پهنه مرکز که شامل مناطق ۶، ۷، ۱۱ و ۱۲ واقع شده است و همچنین در این پهنه تعداد زیادی سفارتخانه، دانشگاه و مرکز تجاری اداری داریم. باید پهنه‌بندی شهر تغییر کند و فقط براساس مساحت نباشد، بلکه مسائل جمعیتی و عملیاتی هم لحاظ شود.
کدام استان‌ها پیشتاز برای امدادرسانی به پایتخت در مواقع بحران هستند؟
در حال حاضر استان‌های پیشتاز (جهت امدادرسانی به زلزله‌های بزرگ تهران) قزوین، مازندران، سمنان، مرکزی و قم هستند و زمانی که در تهران بحرانی مانند زلزله رخ دهد سریع‌تر می‌توانند به ما کمک کنند.
هر پهنه برای خود یک پیشتاز دارد، به عنوان مثال پیشتاز شرق استان سمنان و پیشتاز جنوب استان قم است؛ در دستورالعمل قبلی استان پیشتاز هر پهنه مسئولیت آن پهنه را نیز عهده دار بود و در دستورالعمل جدید استان‌های دیگری به عنوان مسئول پهنه (جدای از استان پیشتاز) تعیین شده اند. مثلا مسئولیت پهنه غرب به استان آذربایجان شرقی، پهنه شمال به خراسان رضوی، پهنه مرکز به اصفهان، پهنه جنوب به فارس و پهنه شرق با کرمان به محول شده است.
آیا این تغییرات در جلسه روز یکشنبه اعمال می‌شود؟
بله، ۲ سال کار کارشناسی صورت گرفته و از همه نخبگان و متخصصین نظر گرفته شده است. ببینید در حال حاضر استان‌های معین هر منطقه برای تمرین مشترک به تهران می‌آیند، اما با دستورالعمل جدید براساس نظر رئیس پهنه می‌توانند به سایر مناطق هم کمک کنند. استان‌های معین با مسئولیت ادارات کل مدیریت بحران هر استان و با حضور تیم‌های امدادی (آتش نشانی هلال احمر اورژانس و ...) به تهران می‌آیند. البته این امر برای استان‌ها هم خوب است، چرا که آمادگی‌شان ارتقا پیدا می‌کند، البته شهرداری هم هر زمان که این استان‌ها نیاز داشته باشند به کمک آن‌ها می‌روند. ما در مواقع بحران باید از ظرفیت کل کشور استفاده کنیم.
قرار بود ۵۲ سوله مدیریت بحران که در اختیار سازمان ورزش شهرداری است به مدیریت بحران عودت داده شود، هنوز این امر رخ نداده، دلیل آن چیست؟
ما با سازمان ورزش تفاهم کردیم و بدون تعطیل شدن ورزش بانوان طی یک برنامه زمان بندی شده به تدریج و نهایت تا پایان تابستان ۵۲ پایگاه (سوله مدیریت بحران) بازپس گیری می‌شود؛ کار‌ها به تدریج در حال انجام است و البته تا این لحظه سوله‌ای تحویل ما نشده است، اما زیرساخت‌های اولیه کار از قبیل مبادله اطلاعات و جلسات مقدماتی با مدیران ورزش پایگاه‌ها و اقدامات لازم جهت جابه جایی نگهبان‌ها و سایر کارکنان پایگاه‌ها در حال انجام است.
ضمنا علاوه برپایگاه‌های در اختیار سازمان ورزش ۳ پایگاه دیگر هم در اختیار برخی نهاد‌های فرهنگی اجتماعی است که در حال رایزینی برای بازپس گیری آن‌ها هستیم. اگر ۱۰۷ سوله عملیاتی شود باز هم ۴۰ سوله کم داریم برای اینکه در هر ناحیه باید یک پایگاه مدیریت بحران داشته باشیم.
آیا برای تأمین این ۴۰ سوله برنامه دارید؟
برنامه که داریم، اما بودجه ما مشخص و محدود است. شهرداری و شورا براساس بضاعت خود اقدام می‌کنند. تهران میزبان ساختار‌های ملی و حاکمیتی متعددی است که باید سهم خود را در سرانه‌های شهری از جمله مدیریت بحران پرداخت کند (ساختار‌های ملی دولتی و حاکمتی). در جلسه شورای عالی مدیریت بحران که با ریاست رئیس جمهور در آبان ۱۴۰۰ برگزار شد، مقرر شد در دوره چهار ساله مدیریتی (۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴) دولت و شهرداری الباقی سوله‌ها را با هم بسازند. شهرداری در ۲ سال گذشته بخشی از این سوله‌ها را ساخته و قطعا ۲۰ سوله‌ای که سهم ماست تا پایان دوره فعلی مدیریت شهری ساخته می‌شود، اما متاسفانه دولت به دلیل شرایط اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه تا این لحظه نتواسته حتی یک ریال به ساخت سوله‌های بحران و تامین تجهیزات امدادی آن کمک کند که امیدواریم در ۲ سال باقی مانده از دولت این مهم در دستور کار قرار گیرد.
چند تمرین در ۲ سال گذشته توسط سازمان مدیریت بحران شهر تهران انجام شده است؟
حدود ۴۰۰ تمرین (اعم از دور میزی و عملیاتی) در ۲ سال گذشته در شهر تهران انجام شده که مستندات آن موجود است. برای تمام تمرین‌ها سناریو داشتیم، ارزیابی‌ها صورت گرفته و همچنین با برگزاری جلسات تدوین درس آموخته‌ها نقاط قوت و ضعف احصاء شده است. ما سال گذشته ستاد‌ها را فعال کردیم و ستاد مدیریت بحران مناطق بیست و دوگانه فعال است. همچنین بچه‌های دوام هم آموزش جدی دیده‌اند که اگر زلزله‌ای در تهران رخ داد بتوانند ورود کنند.
وقتی زلزله‌ای در تهران رخ دهد چه کسانی باید به شهروندان زیر آوارمانده کمک کنند؟
زلزله تهران سطح ملی دارد/بر مبنای تکالیف قانونی به وظایف خود عمل خواهیم کرد
سطح پاسخ به زلزله تهران ملی است. باید مدیریت عالی هماهنگی و فرماندهی به چنین حادثه مهمی در سطح ستاد ملی مدیریت بحران انجام شود و باید کار در سطح وزیر کشور و سای رساختار‌های ملی پیگیری شود، ما هم بر مبنای تکالیف قانونی به وظایف خود عمل خواهیم کرد.
در برنامه توسعه هفتم به چه میزان به موضوع زلزله تهران و مدیریت بحران توجه شده است؟
تا جایی که بنده مطلع هستم در برنامه هفتم توسعه یک خط هم در مورد زلزله تهران و مدیریت بحران نوشته نشده است. ما از نمایندگان مجلس توقع داریم که به موضوع ایمنی و آمادگی در برابر حوادث و بحران‌ها (که حداقل باعث از بین رفتن ۱۵ تا ۲۰ درصد از تولید ناخالص ملی کشور می‌شود) در برنامه هفتم توجه جدی داشته باشند و با اولویت اقدامات پیشگیرانه کار‌ها انجام شود.
دولت و مجلس نباید عمده بودجه مدیریت بحران را به پرداخت خسارت پس از حادثه اختصاص دهند؛ بودجه‌ها باید به اقدامات پیشگیرانه اختصاص داده شود. باید مردم و ساختمان‌ها بیمه شوند و در زمان بروز حادثه، بیمه خسارت‌ها را پرداخت کند. باز هم تأکید می‌کنم که با اولویت مسائل پیشگیرانه باید کار‌ها انجام شود. برای مثال قانون مدیریت بحران تکالیف مهمی را در خصوص ارزیابی ایمنی ساختمان‌های مهم و بلند مرتبه برای عهده وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه‌ها قرار داده است، اما در عمل در بودجه سالانه هیچ توجهی به مفاهیم از این دست نشده است.
شما چقدر برای بحران آماده هستید؟
آمادگی ما از قبل بهتر شده، اما تا حد ایده‌آل فاصله داریم. البته باید هلال احمر و اورژانس هم تقویت شوند. ما فقط درباره سازمان خودمان صحبت نمی‌کنیم. مقاوم‌سازی ساختمان‌ها شروع شده، ولی قطعا زمانبر است. این اقدامات بودجه حاکمیتی می‌خواهد. ما در حوزه آمادگی ضعف داریم، باید تجهیزاتی خریداری شود. زمانی که شهر را تحویل گرفتیم تجهیزات اندک بود.
ما نیازمند ایجاد نهضت تأمین چادر و تجهیزات امدادی برای تهران و سایر کلان شهر‌ها هستیم. در تهران اسکان‌های اضطراری را به تفکیک مناطق بیست و دوگانه شناسایی کرده‌ایم. کار مطالعاتی با نگاه فنی مهندسی و مبتنی بر جی. آ. اس انجام شده و در حال حاضر می‌دانیم که چه ظرفیت‌های در اختیار داریم، اما تعداد چادر‌ها برای بحران به حد کافی نیست و باید در این زمینه سازمان‌های مربوطه به ویژه سازمان برنامه بودجه همراهی بیشتری داشته باشند تصورم این است که اگر دفتر مدیریت ایمنی و مدیریت بحران در سازمان برنامه بودجه مجدد احیا شود اتفاقات مبارکی در کشور رخ می‌دهد و مخالفت این سازمان با بسیاری از بودجه‌ها و برنامه‌های ضروری این حوزه ناشی از حذف این دفتر در سال‌های قبل است.
برای فرهنگ سازی مدیریت بحران میان شهروندان برنامه جدیدی دارید؟
یک پروژه مشترک با فروشگاه شهروند در حال انجام است و قرار است کوله‌های اضطراری برای مواقع بحران تولید شود تا شهروندان و سازمان‌ها بتوانند کوله‌های آماده را خریداری کنند تا در مواقع بحران کمتر دچار مشکل شوند.
در سفری که سال گذشته به ژاپن که یکی از کشور‌های پیشرو در مدیریت بحران است، داشتم از نزدیک مشاهده کردیم که همه برنامه ریزی‌ها بر مبنای توانمندسازی مردم برای ۳ روز اول پس از حادثه است؛ چون مدیریت بحران‌های مهم در همه جای دنیا فرض برای است تا ۳ روز اول ممکن است کمک‌های بیرونی به طور کامل به عموم شهروندان نرسد و مردم باید بتوانند با امکانات اولیه خودشان را از شرایط سخت عبور دهند تا دستگاه امداد‌های فرصت اقدامات خود را در زمینه امدادرسانی پیدا کننند و برای ما جان همه انسان‌ها به یک میزان ارزش دارد و در مدیریت بحران کرونا هم اقداماتی که انجام دادیم ثابت کرد که همان احترامی که برای جان عموم شهروندان قائل بودیم برای معتادان، زباله گردها، کودکان کار و حتی اتباع غیرمجاز بودیم و اقدامات مفصلی را برای برای گروه‌های آسیب پذیر از جمله افراد یاد شده و نیز انواع گروه‌های دارای معلولیت، سالمندان، کودکان. در حال برنامه ریزی و اجرا هستیم که درآینده اعلام می‌شود.
انتهای پیام//ح.ع