گروه فرهنگ تهران پرس؛ همه ساله به ایام محرم که نزدیک می‌شویم موضوع امر به معروف و نهی از منکر تیتر رسانه‌ها می‌شود. در این میان شاهد این اتفاق هستیم که با فضاسازی‌های دشمن طی سال‌های گذشته این فریضه مهم الهی منحصرا در حجاب خلاصه شده و برخی از جامعه نیز با این موج سواری دشمن همراه شده اند به گونه‌ای که هر زمان سخن از اسم امر به معروف می‌آید اولین موضوعی که به ذهن متبادر و یا از آن صحبت می‌شود مقوله حجاب است. امری که می‌طلبد جامعه نخبگانی و مسئولان مربوطه به عنوان یک جهاد تبیین در این زمینه ورود جدی کنند و باز تعریفی از معروف‌ها و منکر‌ها داشته و آن را به صورت واضح برای جامعه تبیین کنند. باشد که با این بازتعریف و تبیین درست، احیای امر به معروف‌ها و نهی از منکر‌ها قوت بیشتری در جامعه گیرد.
برای بررسی پیامد‌های امر به معروف و نهی از منکر و چرایی انحصار آن در مقوله حجاب، و همینطور تاثیرات فرهنگ حسینی و مکتب عاشورایی با توجه به مصادف بودن در ایام محرم، با حجت الاسلام محققیان مدیر مراکز هدایت علمی تربیتی حوزه علمیه قم گفتگویی ترتیب دادیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.
برای شروع بحث از فرهنگ عاشوراء برایمان بگویید و اینکه چرا دشمنان اسلام در صدد تخریب این فرهنگ برآمده اند؟
فرهنگ عاشوراء فرهنگی است که تاثیر تاریخی بسیار مهمی در تاریخ اسلام داشته و تا کنون نیز ادامه پیدا کرده است. البته بعد ازپیامبر اکرم (ص) حرکت‌هایی در جهت تحریف دین اسلام شد و حضرت اباعبدالله (ع) جلوی این تحریف‌ها ایستادند و با قیام عاشوراء جلوی تحریف کلی دین را گرفتند. از این جهت حتی آن‌هایی هم که سیدالشهداء را به عنوان امام قبول ندارند دینشان را مدیون ایشان هستند چرا که اگر امام حسین جلوی این حرکت تحریف نایستاده بود از اسلام چیزی باقی نگذاشته بودند کمااینکه برای دین مسیحیت همین اتفاق رقم خورد و آن را کاملا با آموزه‌های حضرت مسیح متفاوتش کردند.
در اوضاع کنونی نیز همینطور است؛ عاشوراء تاثیر شگرفی در وضعیت فکری مردم دارد و این تاثیر را با مشاهده کوچه‌ها و محله‌های شهر‌های مختلف بالاخص در این ایام می‌توان دریافت. در واقع مردم دین خود را مدیون این فرهنگ هستند.
دشمن برای خدشه دار حرکت عظیم حسینی چه تاکتیک‌هایی را بکار بسته است؟ و آیا این فقط مخصوص زمان حال است یا از گذشته تا به الان ادامه دارد؟
فضاسازی دشمن علیه این حرکت عظیم سابقه تاریخی دارد؛ بعد از واقعه عاشوراء دشمنان دین در طول تاریخ درصدد تضعیف آموزه‌های عاشوراء بودند چرا که آموزه‌های عاشوراء یک مسئله دینی صرف نیست بلکه یک مسئله سیاسی اجتماعی است و لذا همیشه دشمنان درصدد تقابل با شعائر حسینی و با آموزه‌های عاشورا بودند و تا زمان حال نیز این تقابل ادامه دارد.
در این خصوص فردی به نام ابن تیمیه کتاب منهاج السنه را گردآوری کرده که منبع وهابیت و پر از شبهات ضد عاشوراء است. ابن تیمیه با این اقدام می‌داند که عاشوراء چه اتفاقی برای جلوگیری از انحراف دین رقم زده، در واقع می‌خواهد تا می‌تواند آن اثر عاشوراء را کم کند.
در فضای کنونی نیز همینطور است؛ اما این سوال مطرح است شبکه‌های نظام سلطه چه شبکه‌های اجتماعی و چه شبکه‌های ماهواره‌ای شان چرا راجع به گاوپرستی و یا راجع به چیز‌های عجیب و غریبی که در دنیا وجود دارد شبهه افکنی نمی‌کنند؟ چرا درصدد رفع آن‌ها نیستند؟ مگر نمی‌خواهند بشریت را از جهل و خرافه نجات دهند، پس چرا به خرافه‌های واقعی نمی‌پردازند؟ و بیشتر تمرکزشان روی آموزه‌های دینی و عاشورایی است؟ جواب این است که قطعا این به خاطر تقابل تمدنی دینی مکتب اهل بیت با نظام سلطه است.
از همین جهت روی انواع شبهات چه محتوایی و چه شکلی و تبلیغاتی کار می‌کنند. یعنی برخی وقت‌ها شبهاتی محتوایی را پررنگ می‌کنند، برخی وقت‌ها از نشر شکلی به موضوعات می‌پردازند به عنوان مثال به نوع سینه زنی می‌پردازند و یا مداحی و سخنرانی‌ها آن را مسخره می‌کنند و یا اینکه از روش‌های تبلیغاتی استفاده می‌کنند و ضرورت عزاداری محرم را زیر سوال می‌برند. مثلا نزدیک عاشوراء که می‌شود مسئله فقرا یادشان می‌افتد. با اینکه بیشترین اتفاقی که برای فقرا صورت می‌گیرد در همین ایام است، اما این‌ها در همین موضوعات به این قضیه می‌پردازند. البته، چون طرح این شبهاتشان قوت علمی ندارد محکوم به شکست است. اما علی القاعده یک گروهی را فریب می‌دهند و آن‌ها هم تمرکزشان روی همین افراد است.
بحثمان را درباره امر به معروف و نهی از منکر ادامه دهیم؛ شما چه تعریفی از این فریضه الهی دارید؟
امر به معروف و نهی از منکر به جز اینکه ریشه دینی دارد ریشه عقلی دارد یعنی هر انسان عاقلی دوست دارد کار بد در جامعه اش کم شود و کار خوب پررنگ شود. مثلا پزشکی که دلسوز است، وقتی مشاهده می‌کند چیزی برای سلامتی مردم لازم است و آن‌ها رعایت نمی‌کنند نهی از منکر می‌کند و آن چیزی را که در نظر خودش ضرر می‌پندارد با توجه به اینکه متخصص است مردم را نهی می‌کند؛ لذا کسی که این مسئله را انکار کند، در واقع عقل را انکار می‌کند.
درباره حواشی و فضا سازی‌های اخیری که از سوی رسانه‌های دشمن در مقوله حجاب ایجاد شد، قدری توضیح دهید.
مسئله حجاب که طی این چند ماه اخیر مطرح شد نه دینی است و نه فرهنگی بلکه سیاسی صرف است آن هم سیاسی خارجی نه داخلی. اصل مطرح کردن این بحث نیز کار دشمن و بر مبنای شلوغ کاری بود و هیچ مبنای بازدارندگی نیز ندارد. دیدیم که اهل حق نیز چندان به این قضیه حساسیت نشان ندادند. چون دشمنان دنبال همین بودند تا آن‌ها بحثی را مطرح کنند و اهل حق یک حمایتی کنند و آن‌ها بکوبند. در واقع این اتفاق سازماندهی شده بود.
مقام معظم رهبری نیز در سخنرانی اخیری که در دیدار ائمه جماعات داشتند، خیلی به این موضوع نپرداختند و متمرکز برآن نشدند و از آن خیلی زیبا رد شدند. برخلاف برخی آقایان که روی این موضوع خیلی پرداختند که چرا اینقدر بی حجابی زیاده شده است.
درحالی که افرادی که کشف حجاب می‌کنند تعدادی زیادی نیستند. خود بنده که ساکن شهر اصفهان هستم زمانی که درمناطق پرتردد و توریستی سری می‌زنم خیلی کم با این پدیده کشف حجاب مواجه می‌شوم یعنی ممکن است از چند هزار نفر یک نفر اقدام به کشف حجاب کرده باشد که آن هم حتما تحت تاثیر تبلیغات قرار گرفته یعنی عناد ندارد؛ لذا این حواشی چند ماهه اخیر بیشتر سیاسی کاری دشمن بود و زمانی که در کار فرهنگ سیاسی کاری صورت گیرد یک کار جلفی می‌شود. دیدیم که قاطبه جامعه نیز به آن خیلی توجه نکردند. یعنی تبلیغات سنگین این دوماهه گذشته از طرف دشمن تغییر خاصی در جامعه ایجاد نکرد و جامعه ما همانطور به روش خودشان ادامه می‌دهند. به نظرم می‌آید که سخنرانان نیز حساسیتی روی آن‌ها نشان ندهند، اما خوب است بعد از آرام شدن فضا نسبت به بحث امر به معروف و نهی از منکر و موضوع حجاب ورود کرده و در این خصوص به صورت کلی برای مردم تبیین کنند.
زمانی که بحث امر به معروف و نهی از منکر مطرح می‌شود اولین موضوعی که به ذهن جامعه خطور می‌کند بحث حجاب است. چرا امر به معروف را فقط به بحث حجاب تقلیل دادیم؟ اصلا امر به معروف و نهی از منکر در چه موضوعاتی است؟
این کار دشمن است. دشمن دوست دارد موضوع امر به معروف را در حجاب منحصر کند. چون با این کار می‌خواهد کار تبلیغاتی سیاسی کند و با افکار جامعه بازی کند.
امر به معروف هم یعنی امر به تمام خوبی‌ها و نیکی ها. اسلام دینی مانند بقیه ادیان دیگر نیست که بگوید من طرفدار کردار نیک هستم که آن دین هم دقیق نمی‌گوید کردار نیک چیست. بلکه دین اسلام تمام نیکی‌ها و معروف‌ها را بیان می‌کند؛ کمک و احترام به پدر و مادر تا استاد و معلم تا رسیدگی به مریض و مقام پرستار تا تمام خوبی‌های دیگر جزو معروف هاست. نهی از منکر نیز یعنی آن چیزی است که در جامعه اسلامی چیز بد شمرده می‌شود یعنی تمام افعال بد شامل نهی از منکر می‌شود و دایره آن خیلی عام است؛ لذا ما باید به همه خوبی‌ها امر کنیم و از همه بدی‌ها نهی کنیم.
از همین رو این مقوله فقط منحصر در حجاب نیست. حجاب یک مقوله دینی صرف هم نیست بلکه عقل انسان به آن امر می‌کند و خیلی از اقوام گذشته نیز زنانشان باحجاب بودند. حتی خود غربی‌ها نیز حجاب را تا حدی قبول دارند فقط در مقدار حجاب و میزان پوشیدگی بحث دارند.
البته تبیین در این زمینه باید از سوی نخبگان و افراد مسئول صورت می‌گرفت.
بله. همینطور است. این اشکال از ماست که کمتر گفتیم. فکر می‌کردیم فقط مسئله، مسئله حجاب است. البته به تریبون‌ها که توجه می‌کنم موارد دیگر هم گفته شده، اما این تبیین باید جدی‌تر دنبال شود. اما جالب این است که در اصطلاح نوعی سِرشدگی به جامعه دست داده یعنی دشمن از بس تبلیغات سنگین کرده، جامعه سر شده و هر زمان که تبلیغات سنگینی از سوی دشمن صورت می‌گیرد، تاثیر آن را چندان در کف خیابان نمی‌بینیم. البته که این وظیفه ما را در مقابل تبیین و فرهنگ سازی و اقدام صحیح کم نمی‌کند.
به عنوان آخرین سوال؛ با توجه به تعاریفی که از منکر و معروف در جامعه، بیان کردید، خوب است به پیامد‌های جاری و ساری شدن این فریضه الهی نیز در جامعه اشاره‌ای داشته باشید. اگر امر به معروف و نهی از منکر در همه ابعاد آن به درستی اجرایی شود شاهد چه اتفاقی در جامعه خواهیم بود؟
جامعه هر چقدر به سمت معروف‌ها حرکت کند، به سمت مقام انسان حرکت می‌کند. اسلام دینی است اجتماعی و برای سعادتمندی دنیا و آخرت. دینی است که، چون انسان را اشرف مخلوقات می‌داند می‌خواهد این انسان به بالاترین مقام در دنیا و آخرت برسد. امر به معروف و نهی از منکر حرکت دادن جامعه برای ایجاد محیط سالم برای انسان است که این انسان بتواند در چنین محیطی رشد کند.
رهبر معظم انقلاب در کتاب طرح کلی اندیشه اسلام در قرآن با آیات و روایات و ادله عقلی و بسیار زیبا بیان می‌کنند که روش اسلام این است که یک محیط مناسب برای انسان فراهم می‌کند که این محیط مناسب باعث می‌شود انسان در ابعادی که خداوند متعال در او برای رشد به ودیعه نهاده می‌تواند رشد کند. آن وقت که به مقام انسانی خود نزدیک شد، باعث ترقی انسان می‌شود و این جامعه یک جامعه فرهیخته می‌شود. جامعه عصر مهدویت نیز چنین جامعه‌ای است.
جامعه‌ای که سرانجام آن به مهدویت ختم می‌شود، آنجا دیگر ظلم در همه ابعاد نباید باشد. آن جامعه با این نظام خودساخته بشر غربی خیلی متفاوت است؛ لذا تصور می‌کنم امر به معروف و نهی از منکر موجب می‌شود یک محیط سالم ایجاد شود. کمااینکه اگر بخواهیم یک گل سالم هم پرورش دهیم، تا محیط سالم برایش فراهم نشود آن گل خوبی درنمی آید. به عنوان مثال باید کود خاصی به او داد و یا میزان نور خاصی به او تابیده شود. انسان نیزهمینطور است. انسان اشرف مخلوقات است لذا هرچه قدر بخواهد رشد کند نیاز به محیط سالم دارد و محیط سالم باعث می‌شود کارخانه انسان سازی ایجاد شود و می‌تواند موجب شود جمعی زیادی از انسان‌ها به کمال برسند و این نهایت آرزوی اسلام است. از همین جهت با امر به معروف و نهی از منکر به شیوه درست می‌توانیم در ایجاد محیط سالم‌تر تلاش کنیم.
انتهای پیام/الف