به گزارش «تهران پرس»؛ انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ نه تنها یک دگرگونی سیاسی و اجتماعی، بلکه نقطه عطفی فرهنگی در تاریخ معاصر ایران بود. یکی از جلوه‌های برجسته این تحول، احیای هنرهای اسلامی ایرانی است که به‌دنبال گفتمان جدید فرهنگی پس از انقلاب، جانی دوباره یافتند. هنرهایی که در سال‌های پیش از انقلاب تا حد زیادی به حاشیه رانده شده بودند، در پرتو ارزش‌های دینی و ملی، بازتعریف و تقویت شدند.
1. بازگشت به هویت اسلامی و ایرانی:
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جامعه ایران با تأکید بر بازگشت به ریشه‌های فرهنگی، تاریخی و دینی خود، به هنرهایی روی آورد که دربردارنده هویت اصیل ایرانی و اسلامی بودند. این گرایش، باعث توجه ویژه به هنرهای سنتی مانند خوشنویسی، نگارگری، معماری اسلامی، تذهیب، کاشی‌کاری، فرش‌بافی و سایر شاخه‌های هنرهای دستی شد.
2. رشد و شکوفایی خوشنویسی:
خوشنویسی، به‌عنوان هنری که هم‌زمان زیبایی‌شناسی و معنویت را در هم می‌آمیزد، جایگاه ویژه‌ای در هنر اسلامی ایرانی دارد. پس از انقلاب، این هنر مورد توجه نهادهای فرهنگی و هنری قرار گرفت. تشکیل و تقویت انجمن‌هایی نظیر انجمن خوشنویسان ایران، برگزاری دوره‌های آموزشی و مسابقات سراسری باعث شد نسل جدیدی از خوشنویسان مطرح به عرصه بیایند و هنر خوشنویسی شکوفا شود.
3. پیشرفت در معماری اسلامی:
یکی از حوزه‌هایی که پس از انقلاب رشد چشمگیری یافت، معماری اسلامی بود. بسیاری از مساجد، حسینیه‌ها و مراکز فرهنگی با الهام از الگوهای سنتی معماری اسلامی ایرانی ساخته شدند. استفاده از گنبد، مناره، مقرنس و کاشی‌کاری‌های قرآنی در بناها افزایش یافت و معماران جوان به استفاده از عناصر سنتی در قالب‌های نوین روی آوردند.
4. تقویت هنرهای سنتی و بومی:
انقلاب اسلامی فرصتی فراهم کرد تا بسیاری از هنرهای بومی و سنتی که در حال فراموشی بودند، مجدداً احیا شوند. دولت و نهادهای فرهنگی با راه‌اندازی جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های صنایع دستی، از هنرهایی مانند میناسازی، قلم‌زنی، معرق‌کاری، سفالگری و فرش‌بافی حمایت کردند. این حمایت‌ها نه تنها به احیای این هنرها انجامید، بلکه به اشتغال‌زایی و اقتصاد هنر نیز کمک کرد.
5. رشد هنرهای تجسمی با مضامین دینی و انقلابی:
در هنر پس از انقلاب، مضامین اسلامی، قرآنی، عاشورایی و انقلابی جایگاه برجسته‌ای یافتند. بسیاری از هنرمندان با الهام از مفاهیم دینی، به تولید آثار در زمینه‌های مختلف نظیر نقاشی، گرافیک، پوستر، سینما و تئاتر پرداختند. هنر انقلاب اسلامی، سبکی نو پدید آورد که در آن ارزش‌های معنوی، اخلاقی و حماسی با زبان هنر به تصویر کشیده می‌شد.
6. گسترش هنر سینما با نگاه ارزشی:
سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی، با تغییر رویکرد محتوایی، تبدیل به رسانه‌ای برای بیان ارزش‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی شد. فیلم‌سازانی چون مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا و رخشان بنی‌اعتماد با آثار خود سهم بزرگی در پیشرفت سینمای ایران و معرفی آن به جهان ایفا کردند.
7. شکل‌گیری نهادهای فرهنگی و هنری:
تشکیل نهادهایی چون حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگستان هنر و سازمان میراث فرهنگی، زمینه‌ساز سیاست‌گذاری و حمایت ساختاری از هنرهای اسلامی ایرانی شد. این نهادها نقش مهمی در آموزش، پژوهش، تولید و ترویج هنرهای سنتی و اسلامی ایفا کردند.
هنر انقلاب اسلامی، آشنایی با هویت فرهنگی و دینی است
اصغر اسدی یکی از شهروندان تهرانی در گفتگویی بیان کرد: «قبل از انقلاب، کمتر شاهد حضور هنرهای اسلامی در فضای شهری بودیم، اما بعد از انقلاب، دیوارهای شهر، مساجد و فضاهای عمومی با آثار خوشنویسی، کاشی‌کاری و تزیینات اسلامی زینت یافت. این فضا باعث شد ما بیشتر با هویت فرهنگی و دینی‌مان آشنا شویم و حتی نسل جدید هم به این هنرها علاقه‌مند شود. هنر حالا فقط مخصوص موزه یا قشر خاصی نیست؛ بخشی از زندگی روزمره ما شده است.»
براساس این گزارش، انقلاب اسلامی ایران، با رویکردی فرهنگی و ارزشی، هنر را از قالب صرفاً تزئینی یا تقلیدی خارج ساخت و آن را به ابزاری برای بیان مفاهیم الهی، انسانی و انقلابی تبدیل کرد. در این مسیر، هنرهای اسلامی ایرانی نه تنها احیا شدند، بلکه در پرتو مفاهیم نو و بومی، گسترش و تعمیق یافتند. می‌توان گفت که انقلاب اسلامی نقش بی‌بدیلی در بازتعریف جایگاه هنر سنتی در جامعه مدرن ایران ایفا کرده است و در برخی از شاخه‌های هنری مانند خوشنویسی، معماری اسلامی، هنرهای تجسمی و سینما، پیشرفت چشمگیری حاصل شد.
انتهای خبر/