به گزارش «تهران پرس»، چهارم دیماه در تقویم ملی ایران بهعنوان روز بزرگداشت رودکی، «پدر شعر فارسی»، نامگذاری شده است. این روز فرصتی است تا یاد و خاطرهی یکی از برجستهترین شاعران تاریخ ادب فارسی گرامی داشته شود. رودکی، که در قرن سوم هجری در دربار سامانیان میزیست، با اشعار روان و دلنشین خود جایگاه ویژهای در فرهنگ و ادبیات فارسی پیدا کرد. او با آثاری همچون «بوی جوی مولیان» نهتنها نقش مهمی در ترویج زبان و ادبیات فارسی داشت، بلکه مفاهیمی انسانی و جهانشمول را در قالب شعری جاودانه به تصویر کشید.
رودکی بهعنوان نخستین شاعر بزرگ زبان فارسی، تأثیری ماندگار بر ادبیات و هنر ایران و منطقه داشته است. آثار او که مملو از پیامهای اخلاقی، انسانی و فلسفی است، توانست زبان فارسی دَری را به یکی از مهمترین زبانهای فرهنگی تبدیل کند. امروزه، اشعار او در مدارس ایران و تاجیکستان تدریس میشود و الهامبخش بسیاری از هنرمندان و شاعران معاصر است. روز ملی رودکی فرصتی است تا ابعاد مختلف زندگی و میراث او را بازشناسی و ارزشهای فرهنگی و تاریخی او را احیاء کنیم.
زندگی و دوران کودکی رودکی
رودکی در سال ۲۴۴ هجری قمری در روستای بنج، نزدیک سمرقند، متولد شد. این شاعر بزرگ فارسیزبان از کودکی استعداد خارقالعادهای در شعر و موسیقی نشان داد. او به سرعت خواندن قرآن و دیگر متون را یاد گرفت و به دلیل صدای دلنشینش در نواختن چنگ و سرودن اشعار، مشهور شد. روستای بنج، زادگاه رودکی، از مناطق تاریخی تاجیکستان است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب میکند. پژوهشهای جدید نشان میدهد، بیشاز ۷۰ درصد از آثار اولیهی او در سمرقند تدوین شده است.
رودکی از همان کودکی نابینا بود، اما این امر مانع از پیشرفت او در زمینههای مختلف ادبی نشد. منابع تاریخی تأیید میکنند که او نهتنها در ادبیات، بلکه در موسیقی نیز مهارت داشت. بر اساس کتاب «تاریخ ادبیات ایران»، آثار رودکی نمایانگر قدرت خلاقیت او در تطبیق هنر شعر و موسیقی است. بازسازی خانه کودکی او در بنج نشاندهندهی اهمیت تاریخی و فرهنگی اوست. امروزه این محل یکی از مراکز جذب گردشگران ادبی است و برنامههای فرهنگی سالانه در آن برگزار میشود.
پژوهشگران معتقدند، رودکی در خانوادهای فقیر به دنیا آمد، اما با تلاش شخصی خود به شهرت رسید. اشعار او نشاندهندهی روحیهی سختکوشی و مقاومت در برابر مشکلات است. بر اساس گزارشهای تاریخی، رودکی در دوران جوانی خود در سمرقند آموزش دید و بهتدریج وارد دربار سامانیان شد. او بیشاز ۳۰ قصیده درباره سمرقند سروده است که همچنان بهعنوان میراث فرهنگی تاجیکستان شناخته میشوند. تأسیس مؤسسات آموزشی به نام رودکی در تاجیکستان، نشانگر احترام این کشور به اوست.
رودکی و دربار سامانیان
رودکی در دوران امیر نصر ابن احمد سامانی در دربار بخارا به فعالیت پرداخت. او بهعنوان شاعر رسمی دربار، نقش مهمی در معرفی فرهنگ و ادبیات فارسی داشت. اشعار او اغلب در مجالس باشکوه دربار خوانده میشد. بر اساس کتاب «تمدن سامانیان»، رودکی بیشاز ۲۰۰ قصیده در مدح سامانیان سرود. توجه سامانیان به ادبیات فارسی باعث شد رودکی در این دوره به اوج شهرت برسد.
رودکی بهعنوان مشاور فرهنگی دربار نیز فعالیت داشت و اشعارش به زبان ساده و روان بیانگر ارزشهای اجتماعی و فرهنگی زمان خود بود. منابع تاریخی نشان میدهند که رودکی برای نخستینبار مفهوم شعر تعلیمی را در دربار سامانیان گسترش داد. بر اساس یک پژوهش تاریخی، آثار رودکی در دربار سامانیان، الهامبخش شاعران معاصر او بود. امروزه بسیاری از این آثار در کتابخانههای ایران و تاجیکستان نگهداری میشوند.
انتهای پیام//ح. ع
منبع: ایسنا