به گزارش خبرنگار تهران پرس؛ میدان توپخانه و «میدان سپه» که بعد از انقلاب اسلامی با نام میدان امام خمینی شناخته می‌شود، نام یک میدان تاریخی در مرکز شهر تهران است که در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است. این میدان به دستور امیرکبیر در سال ۱۲۸۴ ساخته شد. این میدان در منطقه ۱۲ شهرداری تهران واقع شده است که به خیابان‌های مهم و پر رفت و آمدی از ۶ گوشه خود متصل می‌شود. خیابان‌های فردوسی از شمال غرب، اما خمینی از غرب، لاله زار از شمال شرق، امیر کبیر از شرق، ناصر خسرو از جنوب شرق و باب همایون از جنوب غرب به این میدان مربوط و متصل می‌گردند.
میدان توپخانه در قدیمی‌ترین نقشه تهران که نقشه دارالخلافه تهران، تهیه شده توسط موسیو کرشیش در سال ۱۲۷۵ ه. ق برابر با ۱۲۳۳ ه. ش است، دیده نمی‌شود. اما با گسترش تهران از سمت شمال میدان ارگ، میدان توپخانه در نقشه دارالخلافه ناصری تهران (تهیه شده توسط عبدالغفار در سال ۱۳۰۲ ه. ق برابر یا ۱۲۷۵ ه. ش) دیده می‌شود؛ بنابراین میدان توپخانه، در پی گسترش شهر در زمان سلطنت ناصرالدین شاه احداث شد و پیش از آن اراضی مربوطه، به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی اختصاص داشت.
احداث میدان توپخانه جدید به محمدابراهیم‌خان معمارباشی (محمدابراهیم‌خان آذربایجانی وزیر نظام دایی) واگذار شد. وی در شمال و جنوب و غرب میدان که شکلی مستطیل داشت و طول آن در جهت شرقی-غربی قرار گرفته بود، حجره‌ها و انبار‌های دوطبقه‌ای ساخت که توپچیها و زنبورک‌چی‌ها (توپ‌هایی سنگری که با دو چرخ کوچک به اندازهٔ چرخ سه‌چرخهٔ کودکان، تا ۲۰۰ تا ۳۰۰ قدم را نشانه می‌گرفتند، البته اصابت کردن گلوله‌های آن به هدف کمتر دیده شده بود) در آن منزل داشتند. در حجره‌های زیرین میدان، توپ‌ها و زنبورک‌ها جا داده شده بودند و در بالاخانه‌هایش توپچیها و زنبورک‌چی‌ها سکونت داشتند. استقرار آن‌ها در این محل، به این دلیل بود که با نزدیکی به اندرون شاهی، در مواقع لزوم بتوانند به کمک بشتابند.
«قورخانه»ای در غرب میانهٔ خیابان با دری بزرگ و جلوخانی نیم‌هلال وجود داشت این قورخانه اگرچه کار رسمی آن ساختن اسلحه، مهمات جنگی بود، اما کمتر اثری از آن‌ها در این مکان به جا مانده است و تنها فعالیتش تهیهٔ وسایل آتش‌بازی بود که برای نمایش شب‌های عید و جشن‌های ملی، مذهبی به‌کار می‌رفت.
با روی کار آمدن حکومت رضا‌شاه و تغییر الگو‌های گذشته و پیدایش روابط جدید و شروع مدرنیزاسیون، تغییر و تحولات جدی در چهره شهر تهران به وع پیوست، که در نهایت به شکسته شدن قالب قبلی میدان منجر شد.
این میدان در دورهٔ پهلوی با تأسیس لشگر اول در باغ شاه، میدان «سپه» نامیده شد. در وسط میدان روی سکوئی توپ بزرگی که یادگاری از پیروزی بر دشمن وغنیمت جنگی بود قرار داشت.
در ر این تحولات در جنوب میدان، ساختمان بی سیم جای ساختمان قدیمی‌تر تلگرافخانه را گرفت. این بنا نیز بعد‌ها تخریب شد و وزارت پست و تلگراف ساختمان ۱۴ طبقه‌ای را بجای آن ساخت که امروزه بزرگ‌ترین ساختمان اطراف میدان است.
در سال ۱۳۰۰ قمری ساختمان بلدیه (شهرداری تهران) در ضلع شمالی این میدان ساخته شد که در ضلع شمالی بنای شهرداری کوچه‌ی چهارمتری‌ای قرار داشت، با تخریب ساختمان بلدیه و منظم شدن زمین شهرداری، مغازه‌هایی که قبلا در این کوچه بودند به میدان مشرف شدند. ضلع شمالی میدان و مغازه‌های آن تا امروز به یادبود کوچه تخریب شده، «پشت شهرداری» نامیده می‌شوند.
جدیدترین بنا‌های احداثی در میدان، بنای ایستگاه آتش نشانی و ایستگاه متروی امام خمینی (ره) است که موزه آثار استادعلی اکبر صنعتی (موزه سیزده آبان) در ضلع غربی این میدان واقع است.
بخشی از فروشگاههای پشت شهرداری امروزه فروش دستگاه‌های صوتی اتومبیل را بر عهده دارند. اطراف باب همایون بورس فروش کت و شلوار بوده و ضلع جنوبی میدان تقریبا بطور کامل توسط ساختمان بتنی ۱۴ طبقه مخابرات اشغال شده‌است. به واسطه انفجار یک بمب قوی در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۶۴ و تخریب ساختمان‌های اطراف، بخشی از این ضلع خالی از بناست.
بهترین راه برای رسیدن به میدان توپخانه یا امام خمینی (ره) استفاده از مترو است. ورودی و خروجی ایستگاه مترو امام خمینی (ره) که تقاطع خط یک (کهریزک- تجریش) و دو (صادقیه-فرهنگسرا) مترو است در ضلع جنوب غربی و شمالی این میدان قرار دارد، پایانه امام خمینی نیز به بسیاری از مناطق تهران اتوبوس دارد.
انتهای پیام/خ