تاریخچه محله دزاشیب و دلیل نام گذاری آن

به گزارش تهران پرس؛ محله دزاشیب که به محله کبیری نیز شهرت دارد. در منطقه یک شهرداری تهران قرار دارد. دزاشیب از محله های قدیمی شمال تهران است که بافت اصیل خود را حفظ کرده و عرض خیابان آن تغییر نکرده است. دزاشیب تهران از شمال به جماران، از جنوب به فرمانیه، از شرق به حصاربوعلی و از غرب به تجریش محدود شده است. این محله از نظر قشربندی اجتماعی متوسط رو به بالا است.

تاریخچه و دلیل نامگذاری دزاشیب

دزاشیب را تغییر شکل یافته کلمه دژآشوب می دانند و برخی معتقدند که این دزآشوب بوده که بعدها تبدیل به دزاشیب شده است. در گذشته این منطقه را دزج سفلی می گفتند که در لهجه محلی دِدِرشو تلفظ می شد. بعدها این کلمات تبدیل به دژآشوب شده و پس از چندی به دزاشیب معروف شد. دزاشیب در گذشته به دلیل قرار گرفتن در بین چهار منطقه تجریش ، نیاوران ، قیطریه و فرمانیه گذرگاهی مهم برای عبور و مرور ساکنین این محلات بود. شغل ساکنین آن نیز بیشتر دامداری و کشاورزی بود و به علت آب و هوای کوهستانی و خنک دارای چمنزارهای بسیار زیادی بود که علوفه دام ها را تامین می کرد سبدبافی زنان نیاز دیگر منبعهای درآمد مردم این محله بود که هنوز زنان دزاشیبی این سنت را ادامه می‌دهند. سوتال، نام سبدهای بافتنی دزاشیب، به معنای ساقه گندم است. قدمت تاریخی سکونت در دزاشیب به طور کامل برای ما مشخص نیست ، اما وجود برخی اماکن از دوره قاجاریه این دوره از سکونت را در دزاشیب اثبات می کند. باغ ها و اماکن بسیاری از زمان قاجاریه در این منطقه وجود داشته است. در حدود دهه های 20 و 30 بود که دزاشیب وارد بافت تهران شده و توسعه شهر نشینی در دزاشیب آغاز شد. این توسعه تا امروز که دزاشیب یکی از گرانترین محلات تهران است ، ادامه دارد.

دزاشیب دارای دو قنات، به نام‌های قنات بالا و قنات پایین، است که همچنان جریان دارند. قنات بالا در میانهٔ خیابان نجابت‌جو (در سوی شرقی) در شمال مسجد امیرالمؤمنین قرار دارد. قنات پایین، در خیابان شهید امیرحسین کریمی (بوعلی) و در شمال تقاطع خیابان سلیمی است. در دههٔ سی خورشیدی آب هر دو قنات، مورد آزمایش قرار گرفته بود. آب قنات بالا سالم ولی آب قنات پایین آلوده بود. به همین جهت از قنات بالا بیشتر استفاده می‌شد. 

طایفه های قدیمی دزاشیب

شکل‌گیری این محله مانند بسیاری از محله‌های شمیران به دلیل اجتماع کشاورزان و دامداران بوده‌است. در زمان صدور شناسنامه و لزوم ثبت نام فامیل دو طایفه که اجداد آن‌ها به 2 برادر به نام‌های عباس و قاسم منتسب می‌شد، نام فامیل خود را عباسی و قاسمی انتخاب نمودند.

این دو برادر از نخستین افرادی هستند که در این محله ساکن شدند. آن‌ها که از مازندران به این محل آمده بودند، ابتدا در قیطریه ساکن شدند و سپس به دزاشیب نقل مکان کردند. قدمت سکونت آن‌ها در این محله به ۷۵۰ سال قبل می‌رسد. وارسته‌پور که قبلاً نام فامیلی عباسی داشته‌است. کاظمی‌ها هم طایفه بزرگی در دزاشیب هستند که بعدها به این محل آمدند. 

خیابان های مهم دزاشیب

خیابان عمار دزاشیب
خیابان عمار از خیابان های مهم دزاشیب است. خیابان عمار ، خیابان لواسانی را به خیابان باهنر متصل کرده و همچنین از بهترین خیابان های این محله برای سکونت است.

خیابان دزاشیب
خیابان دزاشیب یکی از خیابان های معروف این محله است که نام محله نیز روی این خیابان قرار دارد. خیابان دزاشیب از نزدیک میدان تجریش و از خیابان باهنر شروع شده و تا سه راهی لواسانی و خیابان عمار ادامه دارد. برخی ها خیابان عمار را نیز با نام دزاشیب می شناسند.

خیابان باهنر دزاشیب
خیابان باهنر در شمال محله دزاشیب قرار دارد. خیابان باهنر از میدان تجریش آغاز شده و پس از گذر از محله دزاشیب به محله نیاوران رفته و به خیابان پورابتهاج در آجودانیه می رسد. بسیاری از مراکز تجاری و مهم محلات مجاور این خیابان ، در همین خیابان باهنر قرار دارد.

خیابان لواسانی
خیابان لواسانی در جنوب این محله قرار دارد. خیابان لواسانی از سه راهی دزاشیب آغاز شده وتا خیابان موحد دانش در محله اراج ادامه دارد. خیابان لواسانی از مشهورترین خیابان های شمیرانات بوده که محله تجریش را به محلات اراج و فرمانیه متصل می کند.

خیابان تناولی
خیابان تناولی یکی از خیابان های مهم و طولانی در دزاشیب است.

زندگی در دزاشیب

زندگی در دزاشیب دارای شرایط خاص خود است. دزاشیب از محلاتی است که در منطقه ای بسیار لوکس و با بافتی مختلط از بافت جدید و بافت سنتی است. این اختلاط بافت ها باعث شده است تا نوعی اختلاف میان ساکنین آن ها نیز وجود داشته باشد. محله دزاشیب دسترسی بسیار خوبی به دو معبر بسیار مهم در منطقه 1 به نام های خیابان باهنر و خیابان لواسانی دارد ، اما دسترسی این محله به بزرگراه های منطقه محدود بوده و از طریق همین خیابان ها برقرار می گردد.

از دیگر نکات مهم می توان به دسترسی بسیار خوب این محله به اماکن گردشگری شمال تهران و بازارهای این منطقه اشاره کرد. دزاشیب دسترسی بسیار خوبی به اماکنی چون کاخ نیاوران و پارک جمشیدیه دارد که جزو جاهای دیدنی تهران هستند و همچنین دسترسی خوبی را به بازار تجریش دارد که جزو قدیمی ترین بازارهای تهران است. دزاشیب کمی حال و حوای شمیرانات قدیم را حفظ کرده و به همین دلیل ساکنین بومی در دزاشیب بیشتر از محلات دیگر شمیرانات دیده می شود.

جاهای دیدنی دزاشیب

دزاشیب از محله های اصیل و قدمت دار شمیرانات است که برای گشت و گذار جاهای دیدنی زیادی را دارد. جاهای دیدنی دزاشیب هر کدام دارای قدمت بسیار زیادی هستند و این موضوع باعث شده است تا بسیاری از افرادی که به این محله می روند به گشت و گذار در دزاشیب بپردازند.

مسجد عمو رمضون
مسجد عمو رمضون در محله دزاشیب از مسجدهای قدیمی و بسیار زیبای دزاشیب است. قدمت مسجد عمو رمضون را به دوران ناصرالدین شاه نسبت می دهند. نام این مسجد از اولین متولی مسجد گرفته شده است. مسجد عمو رمضون ، گر چه مسجدی کوچک و محقر است، اما ارزش و اعتبار زیادی نزد اهالی قدیم دزاشیب دارد.

مسجد شیخ علی
مسجد شیخ علی نیز از جاهای دیدنی دزاشیب است. این مسجد هم در محله دزاشیب تهران واقع شده است. برخی معتقدند که مسجد شیخ علی بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد. نام این مسجد از روی نام حاج علی شریعتمداری گرفته شده است. در داستان هایی که از شیخ علی شریعتمداری نقل شده ، او را فردی مخترع و صاحب ابداعاتی منحصر به فرد می دانند. نقل شده است که او تفنگی سر پر را به شیوه خود اختراع کرده بود و حتی او ساعتی را اختراع کرده بود که مانند دزدگیر عمل می کرد. مسجد شیخ علی تا دهه هفتاد به شکل قدیمی خود باقی مانده بود ، تا اینکه در این دهه بنای قدیمی مسجد شیخ علی تخریب شده و مسجدی جدید در زمین آن احداث شد.

حمام بوعلی دزاشیب
حمام بوعلی دزاشیب از جمله جاهای دیدنی دزاشیب است. قدمت حمام بوعلی به دوران فتحعلی شاه قاجار می رسد. گفته اند که در حمام بوعلی بود که فتحعلی شاه قاجار، چشمان برادر خود حسینقلی خان قاجار را کور کرده و او را در همین محل زندانی کرد. حمام دزاشیب آب خود را از قنات های دزاشیب تامین می کرد و از قدیمی ترین بناهای دزاشیب است.

کوچه قورباغه
در دزاشیب کوچه ای وجود داشت که با نام کوچه قورباغه شناخته می شد. دلیل نامگذاری این کوچه به نام کوچه قورباغه وجود استخر و باتلاقی در آن بود که قورباغه های زیادی داشت.

باغ های دزاشیب
در دزاشیب باغ های بسیار زیادی وجود داشت که امروز اثر زیادی از آنها باقی نمانده، اما نام و خاطره این باع ها هنوز برای اهالی دزاشیب یادآور خاطرات دوران سرسبز دزاشیب است. باغ مجدالدوله یا باغ دوقلو که متعلق به مجدالدوله ، داماد ناصرالدین شاه بوده است. باغ حاجی فخرالملک ، باغ اعلم که متعلق به اسدالله اعلم بود، باغ محمد صراف، باغ نظر و ایگار نیز از دیگر جاهای سرسبز و دیدنی دزاشیب هستند.

تکیه دزاشیب

تکیه دزاشیب با بیش از ۱۲۰ سال قدمت در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده و به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده. این تکیه ۴۴۰ متر مربع وسعت دارد و در دو طبقه ساخته شده. تمام محوطه داخلی با قالی مفروش است و دورتادور آن پشتی قرار دارد. یک حوض مرمر در میان تکیه دزاشیب و در میان ۶ ستون چوبی نگه دارنده سقف قراردارد. در طول روز، فضای تکیه دزاشیب با نور طبیعی روشن می‌شود. در جبهه شمالی طاق نماهایی وجود دارد که هر یک از آنها در گذشته به یکی از طایفه‌های دزاشیبی تعلق داشت و افرادی از همان طایفه نیز مسئول پذیرایی از خودشان بودند. در ایام ماه محرم، در این تکیه مراسم عزاداری انجام می‌شود. در برخی سال‌ها، به مناسبت ایام سوگواری امام حسین(ع) مجالس تعزیه در حسینیه دزاشیب برگزار می‌شود. تکیه دزاشیب در خیابان دزاشیب خیابان شهید کریمی روبه روی خیابان قاسمی قرار دارد.

بوستان های دزاشیب

محله دزاشیب در قدیم در محاصره باغات و چمنزارها بوده است. بسیاری از باغات دزاشیب به دلیل ساخت و ساز تخریب شده و تبدیل به ساختمان های مسکونی شده اس و از این همه فضای سبز تنها سه بوستان باهنر، مینا و مهر در این محله باقی مانده است.

دسترسی دزاشیب

محله دزاشیب در میانه شمیرانات قرار داشته و دسترسی مستقیم به بزرگراه های تهران ندارد. تنها دسترسی این محله به بزرگراه های اطراف آن از طریق خیابان لواسانی و موحد دانش برقرار شده و به بزرگراه ارتش می رسد. دسترسی دیگر از طریق خیابان پاشا ظهری به بزرگراه صدر می رسد. دسترسی دیگر این محله به خیابان های شریعتی و خیابان ولیعصر و میدان تجریش است که در غرب محله و از طریق خیابان باهنر ایجاد شده است.

دسترسی به مترو

نزدیکترین مترو به دزاشیب ، ایستگاه مترو تجریش است.

انتهای پیام/