به گزارش خبرنگار «تهران پرس»؛ تهران، پایتخت پرجمعیت و پرسرعت ایران، یکی از کلان‌شهر‌های با بالاترین تراکم خودرو و کمبود فضای پارک است. معضل جای پارک به یکی از مشکلات اساسی زندگی روزمره تهرانی‌ها تبدیل شده است. افراد زیادی به دلیل نبود فضای کافی برای پارک خودرو‌های خود، ساعت‌ها وقت خود را صرف جست‌وجو برای پیدا کردن پارکینگ می‌کنند. این معضل نه تنها به معطلی شهروندان و افزایش ترافیک دامن می‌زند، بلکه باعث نگرانی‌های اقتصادی و اجتماعی نیز شده است.
از دلایل معضل جای پارک در تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تراکم بالای خودروها:
تهران با جمعیتی بیش از ۸ میلیون نفر، از نظر تعداد خودرو یکی از بالاترین نسبت‌ها را در میان شهر‌های بزرگ جهان دارد. در کنار این، افزایش روزافزون خرید خودرو‌های شخصی، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، باعث شده که ظرفیت پارکینگ‌ها و خیابان‌ها نتواند پاسخگوی نیاز مردم باشد.
ساخت‌وساز‌های بی‌ضابطه و فقدان برنامه‌ریزی مناسب شهری:
در بسیاری از مناطق تهران، پروژه‌های ساختمانی به سرعت پیش می‌روند، اما در کنار این توسعه‌ها، فضای کافی برای پارکینگ‌ها و ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته نمی‌شود. این مسئله موجب افزایش مشکلات مربوط به کمبود پارکینگ در نقاط مختلف شهر می‌شود.
عدم توسعه پارکینگ‌های عمومی:
با وجود نیاز شدید به پارکینگ‌های عمومی، علی‌رغم طرح‌هایی که از سوی شهرداری مطرح شده است، توسعه پارکینگ‌های عمومی به‌طور کافی در سطح تهران انجام نگرفته است. بسیاری از پارکینگ‌ها به دلیل مشکلات مالی، زیرساختی و مدیریتی، همچنان تکمیل و عملیاتی نشده‌اند.
افزایش استفاده از خودرو‌های شخصی:
بسیاری از تهرانی‌ها به دلیل ضعف سیستم حمل‌ونقل عمومی، ترجیح می‌دهند از خودرو‌های شخصی خود استفاده کنند. این موضوع به‌ویژه در ایام اوج سفر و تعطیلات، وضعیت پارکینگ‌ها را بحرانی‌تر کرده است.
یکی از شهروندان تهرانی در گفتگو با خبرنگار «تهران پرس» گفت: من ابتدا برای رفت و آمد از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کردم به دلیل اینکه اکثر مواقع باید زمان زیادی را منتظر می‌ماندم تا اتوبوس بیاید برای همین تصمیم گرفتم با خودروی شخصی خودم به محل کار بروم.
یکی دیگر از شهروندان تهرانی درباره وضعیت جا پارکها گفت: اگر شهرداری و پلیس نظارت داشته باشند دیگر افرادی سود جو پیدا نمی‌شوند که بخواهند برای مثال جلوی درب خانه خود را برای پارک خودرو اجاره بدهند و یا هزینه‌ای بابتش بگیرند این نشان‌دهنده این است ناظری قوی برا مسائل و مشکلات مردم نیست و تنها قانون وضع می‌کنند اما نظارت و اجرایی وجود ندارد.
شهرداری تهران به عنوان نهاد اجرایی مسئول در مدیریت شهری، اقدامات مختلفی برای مقابله با بحران جای پارک انجام داده است مانند؛
طرح‌های پارکینگ‌های عمومی:
شهرداری طرح‌هایی برای ایجاد پارکینگ‌های عمومی در سطح شهر دارد. برخی پروژه‌ها در مناطق مرکزی تهران آغاز شده، اما به‌دلیل مشکلات مالی و اجرایی، بسیاری از این پروژه‌ها هنوز به سرانجام نرسیده‌اند.
پروژه‌های پارکینگ در برج‌ها و ساختمان‌های جدید:
طبق مقررات، ساختمان‌های جدید باید به اندازه کافی پارکینگ در نظر بگیرند. اما این قوانین گاهی به‌طور کامل اجرایی نمی‌شود و برخی از توسعه‌دهندگان به قوانین توجه کافی نمی‌کنند.
راه‌اندازی پارکینگ‌های طبقاتی:
شهرداری در تلاش است تا برخی از مناطق پرتراکم را با ساخت پارکینگ‌های طبقاتی برای خودروها از قبیل «پارکینگ‌های هوشمند» تجهیز کند تا مردم بتوانند در مدت زمان کوتاهی پارکینگ پیدا کنند. اما این پروژه‌ها به‌طور کامل در همه مناطق اجرا نشده‌اند.
شورای اسلامی شهر تهران به عنوان نهاد نظارتی و قانون‌گذار، طرح‌های مختلفی برای حل مشکل جای پارک در تهران ارائه کرده است مانند؛
تصویب قوانین برای تخصیص فضای پارکینگ: شورای شهر تهران در تلاش است تا قوانینی تصویب کند که در پروژه‌های ساختمانی، فضای پارکینگ کافی پیش‌بینی شود. این تصمیمات برای جلوگیری از ایجاد ساختمان‌های بدون پارکینگ و کاهش ازدحام خودروها در خیابان‌ها اتخاذ شده‌اند)
پیشنهاد افزایش هزینه پارک خودرو در معابر عمومی: شورای شهر پیشنهاداتی برای افزایش تعرفه پارک خودرو در معابر عمومی و مناطق پرترافیک مطرح کرده است. این اقدام ممکن است به کاهش تعداد خودرو‌های پارک شده در خیابان‌ها کمک کند.
دولت و وزارت کشور نیز در زمینه مدیریت و ساماندهی ترافیک و پارکینگ در شهر‌های بزرگ مانند تهران نقش دارند. در این راستا، برنامه‌های مختلفی برای ارتقای سیستم حمل‌ونقل عمومی و کاهش استفاده از خودرو‌های شخصی پیاده‌سازی شده است. اما به دلیل مشکلات اقتصادی و کمبود منابع مالی، این طرح‌ها به‌طور کامل به نتیجه نرسیده‌اند.
دولت به‌ویژه در زمینه توسعه مترو، اتوبوس‌های برقی و سایر سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی فعالیت کرده است تا از تردد خودرو‌های شخصی کاسته شود. هرچند این برنامه‌ها به‌طور جزئی به موفقیت‌هایی دست یافته، اما هنوز سیستم حمل‌ونقل عمومی در تهران به حد کافی گسترده نیست.
در حالی که بسیاری از شهروندان در جست‌وجوی یک فضای پارک مناسب ساعت‌ها وقت صرف می‌کنند، برخی افراد از این وضعیت به نفع خود بهره‌برداری می‌کنند. از جمله این سوءاستفاده‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پارکینگ‌های غیرمجاز:
برخی افراد برای کسب درآمد، فضا‌های عمومی مانند پیاده‌رو‌ها یا زمین‌های خالی را به‌صورت غیرقانونی به پارکینگ تبدیل می‌کنند. این فضا‌ها معمولاً به‌صورت غیررسمی و بدون مجوز شهرداری فعالیت می‌کنند و قیمت‌های بالایی برای پارکینگ دریافت می‌کنند.
نگهداری خودروها در پارکینگ‌های عمومی:
برخی از افراد یا مجموعه‌ها برای استفاده از پارکینگ‌های عمومی و یا خصوصی، خودرو‌های خود را به‌طور موقت یا دائمی در این فضا‌ها می‌گذارند و به‌این‌ترتیب فضای پارکینگ را از دسترس عموم خارج می‌کنند. این عمل منجر به کاهش فضا‌های قابل دسترس برای دیگران می‌شود.
احتکار فضا‌های پارکینگ:
برخی از افراد که دارای پارکینگ‌های شخصی هستند، در مواقع شلوغی، این فضا‌ها را به دیگران اجاره می‌دهند و از این طریق درآمدزایی می‌کنند. این عمل نیز موجب محدود شدن دسترسی به پارکینگ برای سایر افراد می‌شود.
جای پارک در تهران یک معضل جدی است که حل آن به‌طور فوری و جامع نیازمند اقداماتی در چندین سطح است. از جمله این اقدامات می‌توان به توسعه سریع‌تر پارکینگ‌های عمومی و طبقاتی، افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت استفاده از حمل‌ونقل عمومی، و ایجاد قوانین سختگیرانه‌تر برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های موجود اشاره کرد. شهرداری، شورای شهر و دولت باید به‌طور هماهنگ و با برنامه‌ریزی دقیق‌تر به این مشکل پرداخته و زیرساخت‌های لازم برای کاهش تراکم خودروها و افزایش فضا‌های پارکینگ را فراهم کنند.
انتهای خبر/خ