به گزارش تهران پرس؛ ششمین وبینار از سلسله نشست‌های علمی زیبایی شناسی قیام امام حسین(ع) با عنوان «بنیاد فرهنگ عاشورایی در نمایش ایرانی» به همت دانشکده هنر دانشگاه سوره، با ارائه و سخنرانی محمدرضا آزاد، روز به صورت مجازی در سامانه سیباد دانشگاه سوره برگزار شد.
در ابتدای جلسه، محمدرضا آزاد سخنان خود را با طرح یک فرضیه آغاز کرد و گفت: عاشورا بخش بنیادینی از فرهنگ و هنر ایران را شکل داده و شناخت ظرفیت دراماتیک و بهره بردن از آن سرمایه عظیمی را در برابر ما قرار خواهد داد.
وی افزود: ما باید با فرهنگ زیست کنیم تا آن فرهنگ به یک فرهنگ رسمی تبدیل شود. فرهنگ رسمی؛ حیات و زندگی واقعی، حقیقی و معمولی یک پدیده با مردم زمانه خود در بطن زندگی واقعی آنها جای گرفته است. همچنین، امتزاج به معنای زندگی و قرار گرفتن در فرهنگ رسمی است. یعنی فرهنگ رسمی یک اکوسیستم را تشکیل داده است.
محمدرضا آزاد، در خصوص روند تبدیل واقعه عاشورا به فرهنگ رسمی در ایران یادآور شد: واقعه عاشورا و قیام امام حسین(ع) در اصل بروز یک واقعه دینی با پیشامدها و پیامدهای مختلفی بوده که با گذران زمان در فرهنگ اسلامی تجلی پیدا کرده و اکنون به فرهنگ رسمی ایرانی تبدیل شده است. وی در این باره افزود: ویژگی پیوستگی فرهنگی در ایران، انطباق اقلیمی (بیابانی و خشک)، انطباق خلق و خو و روحیه انسانی از جهت خون‌خواهی امام حسین(ع) و حق‌طلبی و خانواده‌دوستی، شرایط سیاسی و ساختار حکومتی، پیشینه و ریشه‌های اسطوره‌ای و زمینه‌های ادبی و آیینی؛ از دلایل این امتزاج ملی قدرتمند است.
آزاد، با بیان این‌که امتزاج فرهنگ عاشورایی با فرهنگ ایرانی دارای زمینه‌هایی‌ست گفت: اسطوره‌ها چون خیر و شر، جنگ اهورا و اهریمن و بلاگردون و آیین‌های باستانی مانند کین سیاوش، سوگ شروین و مصائب میترا و همین‌طور زمینه‌های ادبی همچون شاهنامه، که ابرمتنی است که تمام اسطوره‌های ایرانی در یک کتاب جمع‌آوری شده و شاهنامه آیین قدیمی ما را به یک بیان ساده آورده و به نوعی اسلامیزه شد و اوستا و حمله حیدری از مهم‌ترین زمینه‌های امتزاج فرهنگ عاشورایی با فرهنگ ایرانی می‌باشد.
سپس، آزاد در رابطه با زمینه‌های هنری فراگیری فرهنگ عاشورایی اذعان کرد: نقالی، مناقب خوانی، فضایل خوانی، نقاشی‌های روایت‌دار دیواری، پرده‌خوانی که هنوز هم اشعار شاهنامه در آن وجود دارد، شعر و داستان و آواز موسیقی و... از مواردی بودند که فرهنگ عاشورایی را به فرهنگ رسمی و ملی تبدیل کردند.
وی اضافه کرد: روایت‌گری و نقاشی به پرده‌خوانی تبدیل شد و سپس پرده‌خوانی عاشورایی حاصل شد و به ترویج فرهنگ عاشورایی منجر و در حقیقت عوامانه شد. لازم به ذکر است، فرهنگ عاشورایی و شعر تأثیرگذاری دوسویه داشته به گونه‌ای که شعر به فرهنگ عاشورایی کمک کرده و فرهنگ عاشورایی به شعر. فرهنگ عاشورایی به نحوی در دستگاه موسیقایی ایران مؤثر بوده که می‌توان گفت اگر فرهنگ عاشورایی نبود شاید دستگاه موسیقی ایران نابود می‌شد و فرهنگ عاشورایی مانند مجرایی بود برای حفظ جریان آواز و موسیقی ما.
در ادامه جلسه، محمدرضا آزاد عنوان کرد: در تعامل رفت و برگشتی فرهنگ عاشورایی با هنر و ارتقاء‌بخشی آن در ایران شاهد گونه‌های متفاوت هنری بوده‌ایم که تحت تأثیر فرمی با محتوای فرهنگ عاشورا قرار گرفته و امروزه به نوعی هویت مستقلی به هنر ایران داده است.
وی به تأثیر فرهنگ عاشورایی بر جریان تئاتر جدید (مدرن) ایران و تغییر و تحولات آن اشاره کرد و گفت: جدای از نمایش‌های سنتی که تحت تأثیر فرهنگ عاشورایی شکل گرفته مانند تعزیه، پرده‌خوانی، نقالی و... در جریان تئاترهای مدرن هم شاهد بروز مستقیم و غیرمستقیم در راستا و در جهت دیگر فرهنگ عاشورایی هستیم.
محمدرضا آزاد در پایان سخنان خود عنوان کرد: مبنای هنر عاشورا همین تکرار است و واقعه عاشورا به وسیله صورت‌های مختلف هنری تکرار می‌شود و تمام این امور زمینه‌ای برای انتقال فرهنگ عاشورایی است. همچنین، ظرفیت انطباق فرهنگ ایرانی و فرهنگ عاشورایی؛ انفجار اطلاعاتی را برای تمامی هنرمندان دارد. همواره فرهنگ عاشورایی در خدمت ما بوده و به خلق آثار هنری تعالی می‌بخشد که ما می‌توانیم از این ظرفیت بهره‌مند شویم.
در انتهای جلسه نیز، به تمامی سؤالات علاقه‌مندان در این حوزه پاسخ داده شد.
انتهای پیام/
ارسال نظر