به گزارش خبرنگار تهران پرس؛ تکیه دولت که از آن با عناوین دیگری همچون تکیه همایونی دولتی، تکیه قصر، تکیه بزرگ شاهی نیز نام برده شدهاست، بنایی بود که در عهد ناصرالدین شاه قاجار و به منظور اجرای مراسم تعزیه و برگزاری آئینهای سوگواری و روضه خوانی در ایام عاشورا در تهران قدیم برپا شد.
موقعیت تکیه دولت
گرچه در مورد موقعیت دقیق تکیه دولت، تفاوتهایی جزئی در اسناد برجای مانده موجود است، امّا بر اساس نقشهای که عبدالغفارخان نجمالملک (یا همان نجم الدوله) در سال ۱۳۰۹ قمری از وضعیت طهران قدیم رسم کردهاست، این بنا در ضلع جنوب شرقی کاخ گلستان و در جنوب غربی شمسالعماره، شمال سبزهمیدان و روبه روی مسجد شاه و در فاصله میان «کاخ ابیض» (موزه مردمشناسی کنونی در کاخ گلستان) و «عمارت الماس» جای داشته است. ساختمان این تکیه در سه طبقه و به شکل مدور و آجری به قطر تقریبی شصت متر و به ارتفاع ۲۴ متر بود. در وسط صحن تکیه، سکوی گردی وجود داشت که برای اجرای تعزیه تعبیه شده بود.
در این تکیه علاوه براین که تعزیههای عمومی که با هزینه اهالی محل برگزار میشد، تعزیههای دولتی یا درباری و سلطنتی پایتخت و تعزیههای دولتی شهرها و ایالات نیز برگزار میشد.
تکیه دولت به نشانی امروزی در ضلع شمالِ سبزهمیدان و در خیابان پانزده خرداد واقع میشود.
هدف ناصرالدین شاه از ساخت تکیه دولت
هدف اولیه ناصرالدین شاه از ساخت این بنا، اختصاص دادن آن به نمایشهای غیرمذهبی بوده زیرا او در مسافرتهایش به اروپا با تئاترها و سالنهای نمایش آنجا آشنا شده بود و ازاینرو اقدام به ساخت این بنا کرد. نارضایتی مردم متدین آن زمان از رویکرد غربی ناصرالدین شاه سبب شد تکیه دولت به مراسم مذهبی بهویژه مراسم روضهخوانی و تعزیهگردانی اختصاص داده شود.
فرجام تکیه دولت
پس از برکناری محمدعلیشاه کاربرد تکیه دولت برای تعزیهخوانی بازداشته شد و در سال ۱۳۰۴ خورشیدی به مجلس مؤسسان تبدیل شد و پس از آن بیکاربرد رها شد و رو به ویرانی نهاد و در حدود سال ۱۳۲۵ خورشیدی برای ساخت بانک ملی (شعبه بازار)، تکیه دولت رو خراب کردند.
وقایع مهم در تکیه دولت
۱. پس از کشته شدن ناصرالدینشاه پیکرش پیش از خاکسپاری در حرم شاه عبدالعظیم، در ایوان ویژهٔ شاه «تکیه دولت» جای گرفته بود و مراسم عزاداری درگذشتش در تکیه دولت برگزار شد.
۲. همچنین پس از مرگ مظفرالدین شاه جنازهٔ وی در مراسم باشکوهی به آنجا برده شد و تا انتقال آن به عتبات در همانجا بود.
۳. در محرّم ۱۳۲۶ نیز محمدعلی شاه، مطابق رسم معمول همه ساله، به تکیه رفت و در پی هجوم جمعیت تلفاتی به بار آمد.
۴. مجلس مؤسسانی که در پانزدهم آذر ۱۳۰۴ تشکیل شد و احمد شاه را بر کنار کرد و رضاخان را به ریاست حکومت موقت گمارد، در تکیه دولت بر پا گردید.
ماکت تکیه دولت در باغ موزه نگارستان