آسیب‌شناسی فرهنگی ورود موج کره‌ای به ایران؛
سریال‌های تاریخی، معمولا مفاهیمی از ارزش‌های سنتی مانند محوریت زندگی جمعی، مسئولیت پذیری، اخلاق کاری، نظم و همدلی نسبت به اقلیت‌های اجتماعی را در خود گنجانیده‌اند. این‌ها همان ارزش‌هایی هستند که مطابق با آموزه‌های عمیق کنفوسیوسی است و توسط کشور‌هایی که قوس پان چینی را تشکیل می‌دهند، بسیار مورد حمایت قرار می‌گیرند. این دو محور ظاهراً مخالف، یعنی بهره‌گیری از مدرنیته و دفاع وفادارانه از ارزش‌های گروهی، می‌توانند به عنوان نقطه اصلی جذابیت برای مخاطبان آسیایی که آرمان‌های دو جهته را برای ثروت مادی و قامت اخلاقی به طور همزمان دنبال می‌کنند، محسوب شود.

تولیدات فرهنگی و رسانه‌ای هالیو از اشکال مختلفی تشکیل شده که تا حدودی توانسته‌اند به صورت هم افزا با یکدیگر کار کنند. این تولیدات شامل فیلم و تلویزیون، موسیقی پاپ و رقص، مد و لوازم آرایشی، بازی‌های ویدئویی و غذا است. بسیاری از این بخش‌ها در یک تولید واحد (تبلیغات) با یکدیگر ترکیب می‌شوند. این تولیدات بخشی از مرحله جدید توسعه اقتصادی هستند که بر نقش مالکیت معنوی و خلاقیت در فرآیند تولید و در نتیجه جداسازی هزینه تولید و قیمت خرده فروشی تاکید می‌کند. مؤلفه بازاریابی محصولات Hallyu در افزایش شکاف قیمت و هزینه بسیار مؤثر است و همچنین برای تبلیغ کره و جامعه کره به روشی دوستانه و غیر تهدیدآمیز استفاده می‌شود که در نتیجه مروج گردشگری و مصرف سایر محصولات کره‌ای است.

کره جنوبی اگر نگوییم تنها، یکی از معدود کشور‌های جهان است که هدفی اختصاصی برای تبدیل شدن به صادرکننده‌ای پیشرو در ارائه موثر فرهنگ عامه به جهان دارد. این کار راهی برای کره به منظور توسعه «قدرت نرم» خود است. قدرت نرم اصطلاح رایجی است که در سال ۱۹۹۰ توسط جوزف نای، دانشمند علوم سیاسی دانشگاه هاروارد ابداع شد. این اصطلاح به قدرت ناملموس یک کشور از طریق ارائه تصویر خود اشاره دارد و در مقابل اصطلاح نیروی سخت (قدرت نظامی) به کار می‌رود.

فرهنگ عامه به عنوان یک عنصر مهم در ایجاد تصویری ملی از کره

با تنوع و تکثر رسانه‌های ارتباط جمعی در جهان کنونی، شاهد تغییر شکل و نیز رشد محتوای فرهنگ عامه پسند بوده‌ایم به گونه‌ای که امروزه فرهنگ عامه با رسانه‌های جمعی رابطه تنگاتنگی دارد و مطالعه فرهنگ عامه بدون ارزیابی نقش رسانه‌های جمعی کار دشواری است. تصاویر متکثری که توسط رسانه‌های جمعی در زمینه سبک، مد و رفتار تولید می‌گردد به سرعت جایگزین ارزش‌های منابع سنتی مانند خانواده، مدرسه و مسجد می‌شوند.

فرهنگ، عنصر مهمی در ایجاد چهره ملی است. بهبود تصویر از طریق فرهنگ ملی در نهایت بر سایر عوامل عمومیت بخشیدن به تصویر ملی مانند عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تأثیر مثبت می‌گذارد. فرهنگ عامه که هالیو آن را ارائه کرده، در ارتباط با موضوعات صادرات فرهنگی (موسیقی فرهنگ عامه پسند، سریال‌ها و فیلم‌ها و ورزش‌های الکترونیکی و...) مورد توجه قرار گرفته است که در آن‌ها، فرهنگ توده ای، ابزار قدرتمندی برای مدیریت آگاهی توده‌ها نه تنها در داخل کشور بلکه در خارج از آن است. ارتقای منافع ملی و برند شدن برای هر کشوری بسیار مهم و راهبردی محسوب می‌شود.

در این قسمت به نکات مهم آسیب‌شناسانه در مهم‌ترین محصولات هالیو یعنی موسیقی کی‌پاپ و فیلم و سریال‌ها اشاره خواهیم کرد:

موسیقی کی‌پاپ

مهم‌ترین عنصر فرهنگ عامه، موسیقی سرگرم‌کننده و عامه پسند و سپس فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونیست. با در نظر گرفتن فرهنگ توده به عنوان یک پدیده، باید توجه داشت که اگرچه برای مصرف مردم در نظر گرفته شده، اما همیشه نشان دهنده آگاهی مردم نیست، صنعت و تجارتی فرهنگیست که ذائقه و ایده‌آل‌های آن مطابق با نیاز جامعه به چیز جدید، با سرعتی سرگیجه آور تغییر می‌کند.

واقعیت مهم دیگر موسیقی کی پاپ این است که مخاطبان آن‌ها در آرزوی تغییر به سمت مفهومی از بهتر شدن که خواننده‌ها و گروه‌ها که تبلیغ و ترویج می‌کنند، به رشد روزافزون محبوبیت جراحی‌های پلاستیک، خرید لوازم آرایشی کره‌ای و همچنین تجلیل از ظاهر نمایندگان فرهنگ عامه کره کمک فراوانی کرده‌اند.

همچنین می‌توان متوجه شد که تقریباً تمام ویدیو‌های تبلیغاتی و موزیکال کره‌ای شبیه به یکدیگر هستند. عوامل این صنعت سرگرمی، سعی می‌کنند مخاطب را متقاعد کنند که محصولات را خریداری کنند. چنین ویدیو‌هایی معمولاً با رقص یا بیانیه‌های مثبت خود، اثر بسیاری در افکار عمومی دارد.

رویکرد تبلیغاتی ارائه شده در کلیپ‌های موسیقی، از طریق بیدار و فعال کردن قوه تخیل مخاطب، سبب ایجاد تصویری ایده آل و جذاب از کشور می‌شود. در ایران نیز این پدیده، منجر به پدید آمدن سبک‌های رفتاری جدید در اقشار علاقه‌مند و پیگیر این محصولات، به ویژه نوجوانان شد. تقاضای روزافزون جهت ثبت‌نام در کلاس‌های زبان کره‌ای و تقلید نوجوانان ایرانی از ستارگان یا همان بت‌های کی پاپ، از دیگر تاثیرات فرهنگی مقوله موسیقی در کشورمان است.

فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای و پدیده فنساب

در این قسمت، ما به آسیب‌شناسی ورود سریال‌های موج کره‌ای (هالیو) به ویژه در بخش تولید فنساب‌ها (تولید زیرنویس فارسی برای فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای) خواهیم پرداخت:

سریال‌های تلویزیونی درام کره‌ای به عنوان بخشی از پدیده‌ی موج کره‌ای، محبوبیت فراوانی در سراسر جهان بدست آوردند. به سبب این محبوبیت، تقاضا برای این محصولات و به تبع آن، تقاضا برای زیرنویس این محصولات به زبان‌های مختلف نیز افزایش یافت. ایران نیز از تاثیرات گسترش موج کره‌ای در آسیا به دور نماند. مهمترین بازتاب آن، پخش و گسترش محبوبیت سریال‌های کره‌ای در میان مردم ایران می‌باشد. البته پخش سریال‌های ساخته شده در خاور دور از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به دوران پس از انقلاب باز می‌گردد؛ زمانی که سریال‌ها و فیلم‌های ژاپنی و گا‌ها چینی و هنگ‌کنگی، ایران را مسحور خود نموده بودند. سریال‌های محبوبی همچون سال‌های دور از خانه با نام اصلی اوشین، داستان زندگی، جنگجویان کوهستان و... که مردم ایران را با فرهنگ شرق دور آشنا ساخته و در مدت زمان کمی بسیار محبوب شدند.

اما ورود موج کره‌ای به ایران، به ابتدای دهه‌ی ۸۰ شمسی (اولین بار با پخش سریال جواهری در قصر) و رونق گرفتن صادرات محصولات فرهنگی هنری کشور کره جنوبی از جمله فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای باز می‌گردد. طرفداران ایرانی فرهنگ و هنر کره، مانند دیگر هواداران جهانی این حوزه، به مدد گسترش وسایل ارتباط جمعی، چون اینترنت تلاش کردند به حمایت از محصولات و بازیگران مورد علاقه‌ی خود بپردازند.

تب تولید فنساب فارسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای در ایران را می‌توان محصول همین تلاش‌ها و انگیزه‌های طرفداران تاثیر پذیرفته از موج کره‌ای دانست.

به صورت کلی، مبحث فنساب فیلم‌ها و سریال‌ها چند سالی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه مطالعات ترجمه قرار گرفته است، اما مبحث فنساب فیلم‌ها وسریال‌های کره‌ای مبحث جدیدیست که پژوهش‌های محدودی در زمینه‌ی آن صورت پذیرفته است.

یکی از قدیمی‌ترین و البته مهم‌ترین پژوهش‌هایی که مبحث فنساب سریال‌های کره‌ای را نیز مورد توجه قرار داده است؛ مقاله‌ی میشل. د. اکیلی (۲۰۱۰) می‌باشد که هایبریدیتی (به معنای در هم آمیختگی فرهنگی)، جهانی‌سازی و خودتخریبی در فنساب محصولات رسانه‌ای را مورد پژوهش قرار داده است. اکیلی در مقاله‌ی خود به مبحث هایبریدیتی در حوزه‌ی جهانی‌سازی اشاره می‌کند و تاکید دارد که جهانی‌سازی بدون هایبریدیتی امکان‌پذیر نیست. به خصوص تاثیر این مبحث در حوزه‌ی فنساب یا همان طرفداری زیرنویس را به چالش کشیده و ذکر می‌کند که تولیدکنندگان فنساب چه از نظر زبانی و چه از نظر فرهنگی دچار دوگانگی می‌شوند.

شاید، چون این دوگانگی به درک بهتر افراد از فرهنگ بیگانه منجر می‌شود، در جذب مخاطبینشان و بازتولید موفق محصولات رسانه‌ای خارجی نیز موفق هستند. این حالت حتی در بطن عمل تولید کنندگان فنساب نیز دیده می‌شود. آن‌ها هم تولید‌کننده هستند و هم مصرف‌کننده. به واقع مواردی، چون جهانی‌سازی و صرفه‌های اقتصادی و دیگر عواملی که می‌توان گفت منجر به هایبریدیتی می‌شوند، ما و دیدگاهمان نسبت به جهان، خانواده، مذهب و جامعه‌مان و هر آنچه در زندگیمان وجود دارد را از نو بازتولید و برنامه‌ریزی می‌کنند و گاهی به کل تغییر می‌دهند.

این مسئله در مورد ورود محصولات رسانه‌ای نیز اتفاق می‌افتد. البته این تنها شامل حال زیرنویس‌گذاران و مصرف‌کنندگان این محصولات نمی‌شود، بلکه خود محصول نیز دچار هایبریدیتی و تغییر می‌شود تا بتواند وارد جامعه‌ی مقصد شود. برای مثال؛ یک سریال کره‌ایِ ترجمه شده، از جهات زیادی با فرهنگ و زبان مقصد تطابق پیدا می‌کند تا بتواند بر مخاطب مقصد تاثیر بگذارد و وارد فرهنگ او شود.

همانطور که به عقیده‌ی جونگ (۲۰۰۹) یکی از دلایل توفیق موج کره‌ای و محصولات کشور کره‌ی جنوبی نیز هایبریدیتی و استفاده‌ی مناسب سازندگان این محصولات از ترکیب فرهنگ‌های گوناگون با یکدیگر می‌باشد. در واقع محبوبیت سریال‌ها، موزیک پاپ، فشن و دیگر محصولات کره‌ای به دلیل ترکیب فرهنگ این کشور با فرهنگ‌های دیگر و تغییری است که کره‌ای‌ها در روش سنتی و فرهنگی زندگی خود و تولید محصولاتشان ایجاد کرده‌اند و در عین اینکه فرهنگ و سنت خود را نیز تا حد زیادی حفظ نمودند؛ خود را با فرهنگ‌های دیگر نیز وفق داده‌اند.

می‌توان گفت امروزه فرهنگ بومی هر ملت در مواجهه با تاثیرات جهانی‌سازی، خود را با شرایط جدید تطابق می‌دهد و حتی گاه مفاهیم و ارزش‌هایش دچار تغییر می‌شوند؛ اما تنها در صورتی رشد خواهد یافت که رابطه و گرایش به اصل و مبدا فرهنگی خود را حفظ کند.

ایران کشوریست که عمده محصولات رسانه‌ای در آن دوبله شده و ارگانی رسمی برای نظارت و تولید زیرنویس در آن وجود ندارد؛ به همین دلیل عمده پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه‌ی تولیدات دیداری شنیداری نیز در مبحث دوبله صورت می‌پذیرد. اما گسترش روز‌افزون محبوبیت فنساب‌های فارسی و پیامد‌های فرهنگی برخواسته از آن، نشان از الزام توجه بیشتر به این مقوله‌ی مهم دارد.

پیدایش پدیده‌ی فنساب محصولات رسانه‌ای در ایران نیز مانند بسیاری از کشور‌ها با ورود انیمه‌های ژاپنی به وقوع پیوست و سپس وارد دیگر اقسام محصولات رسانه‌ای، چون فیلم‌ها و سریال‌ها و بازی‌ها شد. یکی از پرمخاطب‌ترین حوزه‌های فنساب فارسی در ایران، فنساب فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای است که از فراگیر شدن آن در کشور حدود دو دهه می‌گذرد.

به گفته محققان، به نظر می‌رسد در ابتدای شروع تب فنساب فارسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای در ایران که به دهه ۸۰ شمسی باز می‌گردد، این کار توسط فروشگاه‌های اینترنتی و سنتی پخش فیلم و سریال‌های کره‌ای مانند (اصفهان شاپ) و (یکدونه) و در جهت منافع مالی توزیع‌کنندگان فیلم و سریال انجام پذیرفته است. اما در طی سال‌های اخیر این روند تغییر نموده و توسط طرفداران فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای و به صورت کاملا رایگان انجام می‌پذیرد و اینترنتی و معمولا به صورت سافت ساب (زیرنویس جدا از ویدئو که به صورت فایلی جداگانه تهیه و منتشر می‌شود) در سایت‌های توزیع فیلم و سریال در اختیار کاربران علاقه‌مند قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد تیم (مترجمین آریایی) اولین گروه فنساب فارسی ایرانی در دهه ۸۰ شمسی بوده‌اند که به صورت رایگان زیرنویس فارسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای را در اختیار مخاطبان خود قرار دادند.

از جمله آسیب‌هایی که در حوزه فنساب فیلم و سریال‌های کره‌ای وجود دارد این است که گروه‌های فنساب روابطی دوگانه با یکدیگر دارند. از سویی به عنوان رقیب در برابر هم ظاهر می‌شوند و هرکدام تلاش می‌کنند از نظر سرعت انتشار و کیفیت کار فنساب تولید شده بر گروه دیگر پیشی گرفته و در میان مخاطبان محبوب‌تر باشند.

این رقابت، اما در مورد برخی از گروه‌ها به تنش کشیده می‌شود. برخی گروه‌ها که باوری به مسئله‌ی امانت‌داری و حق انسانی یک اثر تولید شده توسط گروه‌های دیگر ندارند مسائل اخلاقی را نادیده گرفته و در موارد بسیاری، فنساب تولید شده توسط گروهی دیگر را به نام خود منتشر می‌کنند و گاهی حتی تا جایی پیش می‌روند که نام و لوگوی گروه تولید‌کننده‌ی فنساب را با استفاده از نرم‌افزار‌های مختلف از فایل اصلی پاک کرده و نام گروه خود را جایگزین می‌کنند. اما از سویی دیگر گاهی به عنوان همکار با یکدیگر تعامل داشته و روابط دوستانه‌ای برقرار می‌کنند به این صورت که ممکن است پروژه‌های مشترکی با یکدیگر انجام دهند، در صورت نیاز و کمبود مترجم از اعضای یکدیگر استفاده کنند و گاهی حتی بر طبق قرار و تصمیم مشترک، سریال‌های در حال پخش را میان خود تقسیم کرده و هر گروه زیرنویس تعدادی از سریال‌ها را انتخاب می‌کند و مابقی سهم گروه‌های دیگر خواهند بود. به نظر می‌رسد چنین تعاملی هم اغلب به منظور کسب منافع خاصیست.

لوگوی تعدادی از گروه‌های فنساب فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای

اخیرا فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای در ژانر‌های متنوع‌تر و گسترده‌تر تولید می‌شوند به همین دلیل می‌توانند علایق مخاطبان بیشتری را پوشش دهند. در ایران، در ابتدا خانم‌ها جمعیت بیشتری از مخاطبان سریا‌ل‌ها و فیلم‌های کره‌ای را تشکیل می‌دادند، اما با به وجود آمدن تنوع ژانری، جمعیت آقایان علاقه‌مند به این سریال‌ها نیز رو به افزایش است.

تولید‌کنندگان زیرنویس‌ها در مواردی محدود، در کنار فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای به زیرنویس نمودن محصولات کشورهایی، چون ژاپن، چین، تایوان و گا‌ها محصولات آمریکایی و اروپایی و حتی هندی نیز مبادرت می‌ورزند، اما عمده تمرکز فعالیت شان بر فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای می‌باشد.

لازم به ذکر است که تولید‌کنندگان فنساب فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای همانند دیگر همتایانشان در سطح جامعه کنونی ایران، جایگاه شناخته شده و مورد پذیرشی ندارند. افراد زیادی از ماحصل فعالیت ایشان استفاده می‌کنند، اما دیدگاه درستی در مورد شخصیت و فعالیت ایشان نداشته و حتی ممکن است هیچ‌گاه به این مورد فکر نکرده باشند که این زیرنویس‌ها چگونه تولید شده و از کجا می‌آیند.

برخورد جامعه، خانواده و دوستان تولید‌کنندگان فنساب فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای با ایشان متفاوت بوده و بستگی زیادی به سطح سواد عمومی این افراد، آشنایی و نگرش ایشان به دنیای هواداری و شبکه‌های اجتماعی دارد.

امروزه اکثر تولید‌کنندگان زیرنویس، از این راه امرار معاش نمی‌کنند و در پایان کار، حقوقی بابت آنچه انجام داده‌اند به ایشان تعلق نمی‌گیرد و این کار را صرفا جهت علاقه به فیلم یا سریال کره‌ای یا بازیگر خاصی انجام می‌دهند. نهایتا گاهی توسط مدیر گروه، مبلغی ناچیز و یا هدیه‌ای به عنوان تشویقی دریافت می‌کنند در حالی که بعضی از سایت‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی و غیر اینترنتی توزیع و پخش فیلم و سریال از دسترنج این افراد استفاده کرده که معمولا هیچ‌کدام با اجازه و رضایت گروه و شخص زیرنویس‌کننده نمی‌باشد.

در موارد معدودی ممکن است تولید‌کننده‌ی فنساب جذب شرکت‌های خصوصی پخش خانگی فیلم و سریال شود و یا خود تصمیم به کسب درآمد از این راه بگیرد که تعدادشان بسیار اندک و انگشت‌شمار می‌باشد.

این افراد در بیان انگیزه خود از این کار اذعان می‌کنند که از کیفیت دوبله فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای در ایران ناراضی بوده و به همین دلیل تصمیم گرفته‌اند تا خودشان دست به کار شده و این فیلم‌ها و سریال‌ها را با زیرنویس فارسی به صورت سریع‌تر و مخاطب‌پسندتر در اختیار بقیه قرار دهند. کمبود تعداد فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای پخش شده از صدا و سیما نیز یکی از دلایل این طرفداران برای پیوستن به گروه‌های فنساب فارسی فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای بوده است.

دلایل پیشرفت چشمگیر هالیو و روش‌شناختی آن

باید دانست که سه دلیل اصلی و مرتبط با هم وجود دارد که کره جنوبی را به عنوان نمونه کشوری که توسط همسایگانش تقلید می‌شود، قرار داده است:

اول، مسیر‌هایی (اعم از سیاسی، فرهنگی، اجتماعی) که کره جنوبی معاصر در پیش گرفته، اغلب به الگویی از "مدرنیته فشرده" منتهی می‌شوند. طی این مسیر‌ها بوده که جهش زودهنگام این کشور را از یک جامعه کشاورزی به یک جامعه اطلاعاتی پیشرفته در کمتر از چهار دهه شکل داده است.

دوم، اهمیت مداوم این کشور به ارزش‌های کنفوسیوسی در محصولات فرهنگی و رسانه‌ای، شیوه‌ای بوده که توسعه کره جنوبی را هموار کرده و رشد اقتصادی و اصلاحات سیاسی را سبب شده است.

سوم، کره طی دهه‌های اخیر به سطح بالایی از دموکراسی‌های مشارکتی، سازمان‌های مدنی بالغ و اتحادیه‌های کارگری فعال دست یافته که پس از گذراندن دوره‌ای ناپایدار و ناآرامی‌های اجتماعی که حاصل دیکتاتوری نظامی بوده، معتبر شناخته می‌شود.

در همین زمینه، رسانه‌ها و سایر محصولات فرهنگی کره‌ای به مثال یک تئاتر چند بعدی عمل می‌کنند که در آن، تجربیات قبل و پس از مدرنیزاسیون کره، مقابل چشم کنجکاو مخاطبان کره‌ای و سایر کشور‌ها روایت و اجرا می‌شود. با این وجود، این توضیحات به این معنی نیست که موج کره‌ای یا همان هالیو، محصولی صرفا با هدف جستجوی روح شرقی یا تلاش‌های نجیبانه به منظور نبوغ آسیایی باشد.

حقیقت این است که مقدار قابل توجهی از محصولات Hallyu، مملو از نمایش‌های آشکار ثروت، تقلید مبتذل از سبک زندگی غربی و تعالی خام نظم مردسالاری است. تفاوت این دو سبک متفاوت که موج کره‌ای برای مخاطبان ارائه می‌کند را می‌توان در سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی و مدرن هالیو جستجو کرد بدین معنا که سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی از روح شرقی و کمتر مدرن به همراه آموزه‌های کنفویوسی بهره می‌گیرند در حالی که سریال‌ها و فیلم‌های مدرن، بیانگر سبک زندگی غربی و مشتقات آن هستند.

سریال‌های تاریخی، معمولا مفاهیمی از ارزش‌های سنتی مانند محوریت زندگی جمعی، مسئولیت پذیری، اخلاق کاری، نظم و همدلی نسبت به اقلیت‌های اجتماعی را در خود گنجانیده‌اند. این‌ها همان ارزش‌هایی هستند که مطابق با آموزه‌های عمیق کنفوسیوسی است و توسط کشور‌هایی که قوس پان چینی را تشکیل می‌دهند، بسیار مورد حمایت قرار می‌گیرند. این دو محور ظاهراً مخالف، یعنی بهره‌گیری از مدرنیته و دفاع وفادارانه از ارزش‌های گروهی، می‌توانند به عنوان نقطه اصلی جذابیت برای مخاطبان آسیایی که آرمان‌های دو جهته را برای ثروت مادی و قامت اخلاقی به طور همزمان دنبال می‌کنند، محسوب شود. دست‌اندرکاران هالیو با دنبال کردن این روش به گونه‌ای چند برابر رضایت مخاطبین خود را فراهم ساخته‌اند.

اما نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که حرکت رو به پیشرفت هالیو فقط از نکات ذکر شده ناشی نمی‌شود. در حقیقت می‌توان گفت انگیزه‌ای که سبب به کارگیری نوع خاصی از ترکیب روایی توسط هالیو هست، تحولات فرهنگی، اجتماعی-سیاسی و اقتصادی خود کشور کره است. به عبارت دیگر، برخلاف تصورات، هالیو «منشأ» کره نیست بلکه یک طوفان فرهنگیست که توسط قضاوت زیبایی‌شناختی و سیاسی عموم مردم در شرق و جنوب شرق آسیا هدایت می‌شود.

علی‌رغم ناسازگاری محصولات فرهنگی ایالات متحده با دیدگاه‌های عمومی و بافت‌های احساسی مخاطبان آسیایی، کره و بسیاری از مناطق آسیایی، برای مدتی طولانی به این محصولات وابسته بودند. موج کره‌ای توانست این وابستگی را در مناطق آسیایی به حداقل برساند، اما متأسفانه، سبب‌ساز شکل جدیدی از آمریکایی‌سازی فرهنگی (با درجات کاهش یافته) شد. «جهانی‌سازی فرهنگی» یا «ترکیب فرهنگی» یا «در هم آمیختگی فرهنگی» همان آسیب عمده‌ایست که موج کره‌ای در کشور‌های آسیایی از خود به جا گذاشته است.

تنها تفاوت محسوس این موج با دوره قبلی (موج آمریکایی‌سازی) این است که آمریکایی‌سازی ابتدایی آشکار و محسوس انجام می‌شد، اما این آمریکایی‌سازی دوم یا همان هالیو، امروزه به صورت پنهان چنین هدفی را دنبال می‌کند.

در نهایت اینکه...

در دوره پس از استعمار، کره تقریباً شناخته شده نبود و به عنوان کشور کوچکی بین چین و ژاپن در منطقه شمال شرقی تلقی می‌شد. در این زمان برند کره‌ای اغلب با کره شمالی مرتبط بود. با «موج کره‌ای» کشور کوچک کره جنوبی به رسمیت شناخته شد و وجهه مثبتی در بین کشور‌های دیگر به دست آورد.

لازم به ذکر است که موج کره‌ای به خوبی بر روی سیستم تبلیغاتی کره اندیشیده شده است. همه عناصر صادراتی فرهنگ کره در بین خود به قدری به هم مرتبط هستند که علاقه به بخشی از موج کره‌ای منجر به افزایش علاقه به قسمت دیگر می‌شود. در نتیجه، تعداد افرادی که محصولات کره‌ای را خریداری می‌کنند، افزایش یافته و تعداد افرادی که به عنوان گردشگر به کره می‌آیند افزایش می‌یابد.

در شرایطی که محصولات هالیو به طور بالقوه هنجار‌ها را به چالش می‌کشند و به نظر می‌رسد که فرهنگ محلی هر کشور را غصب می‌کنند، در ایران هیچ پروژه و برنامه خاصی برای پرداخت به پیامد‌های فرهنگی خاصی که توسط هالیو ایجاد می‌شود وجود ندارد.

انتهای پیام/

کد خبر: ۳۶۵۹۴
۲۴ شهريور ۱۴۰۱ - ۱۸:۱۶
برچسب ها: برنامه فرهنگی
save
email
اشتراک گذاری :