به گزارش خبرنگار اجتماعی تهران پرس؛ اوایل خردادماه سال جاری یکی از شیرهای میدان حر با هدف مرمت تخریب شد، پس از اعتراض و انتقاد مردم و حتی مسئولان ذی ربط، پس از چهل روز شیر جدید جایگزین شیر تخریب شده قرار گرفت.
نمی دانستند حتی جنس شیرها چیست!
شاپور دیوسالار، معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران که مسؤول این تخریب بوده است، در پاسخ به واکنش‌ها و انتقادها گفته مجسمه‌های شیرهای اطراف اثر اصلی ثبت ملی نیست و قرار گرفتن این تندیس‌ها در معرض فعل و انفعالات جوی و جنس نه چندان پایدار فایبرگلاس به‌کاررفته در بدنه این آثار، باعث شده شکل نامناسبی ایجاد شود و چهره‌ای زشت و زننده به این اثر ملی بدهد؛ بر همین مبنا و با توجه به وظیفه سازمان زیباسازی که متولی مرمت و تولید حجم و مجسمه در سراسر شهر است، بنا بر این شد که این چند مجسمه مرمت شوند.
اما محمدابراهیم لاریجانی که در زمان اضافه شدن مجسمه‌های شیر به میدان حر، مسؤولیت اداره زیباسازی شهرداری منطقه ۱۱ را داشت، در این خصوص می گوید : سازمان زیباسازی در جریان سوابق این مجسمه‌ها نبوده است و نمی‌داند این شیرها اثر هنری استادی است که در دو دوره تاریخی به‌هم متصل شده است. از سوی دیگر، فکر می‌کردند مجسمه‌ها کامل از جنس فایبرگلاس باشد، درحالی که اصل مجسمه از بتن ساخته شده، همانند پیکر میانی میدان و فقط روی آن و بخش‌هایی، برای راحتی در نگهداری و نشان دادن جزئیات، فایبرگلاس شده است. برای همین وقتی تخریب شده به مشکل برخوردند و متوجه شدند بدنه اصلی بتنی بوده است.
(شیر قدیمی میدان حر)
وی می افزاید: موقع ساخت شیرها، استاد ارژنگ بر این عقیده بود که ظرافت و حالت خشم باید روی صورت شیر به تصویر کشیده شود و با بتن نمی‌شد این کار را انجام داد، تصمیم گرفتند در بخش‌هایی از مجسمه از فایبرگلاس استفاده کنند. استفاده از این ماده به معنای آن نیست که مجسمه را ماشینی ساخته باشند و یا بی‌ارزش باشد. استاد میرحسن ارژنگ به معنی واقعی در کارش عشق، تعهد و تخصص داشت.
لاریجانی درباره نظر مسؤولان میراث فرهنگی برای ساخت عین به عین شیرها، پس از تخریب، اظهار کرد: باید سراغ آقای دماوندی که صاحب کارگاه بود بروند، استاد هم خوشبختانه عمرشان به دنیا است، هرچند از موضوع تخریب مجسمه‌ها هیچ اطلاعی ندارند و من در تماسی که با ایشان داشتم نتوانستم این خبر تلخ را بدهم. اما استاد آن زمان دقیق کار می‌کرد، اتود و نقشه دارد. حتی در آرشیو سازمان زیباسازی، اطلاعات و جزئیات آن موجود است، اگر بخواهند می‌توانند از هنرمند و اطلاعات اصلی استفاده کنند.
شد آنچه نباید
اکنون میدان حر شیر قدیمی و یک شیر جدید دارد که رنگ آن ها با یکدیگر همخوانی ندارد، این روزها دیگر میدان حر تهران نه آن چهار شیر قدیمی یک دست را دارد، نه شیرهای نو! آیا این ناهمخوانی زیبایی میدان حر را تحت تأثیر خود قرار نداده است؟
در خصوص چهره جدید میدان حر نظر شهروندان تهرانی را پرسیدیم، یکی از آنان معتقد بود که شیر جدید میدان حر، اصالت یک مجسمه را ندارد و بتنی که حتی آن را رنگ هم نکرده اند نمی تواند جای مجسمه ای که ۵۰ سال قدمت داشت را پر کند!
یکی دیگر از شهروندان بیان کرد: شیر جدید زیبا تر است اما چه فایده که این شیرها همانند هم نیستند و زیبایی گذشته را ندارد.
در خصوص آثاری که بدون تخصص و تجربه و هماهنگی با متولی امر که همان میراث فرهنگی است مرمت شوند مورد تخریب قرار گرفته است و وضعیت کنونی میدان حر، سوال های زیادی وجود دارد که هنوز به آن ها پاسخ دقیقی داده نشده است، یکی از سوالات مطرح این است که چرا به جای تخریب ین شیرها را به جای دیگری منتقل نکرده اند؟ چرا شیرهای جدید به جای بتن ، سنگی نیستند؟ و ده ها سوال دیگر که شهرداری تهران و مدیران شهری که دست به این اقدام زده اند باید پاسخگو باشند.
تاریخچه میدان حر
در میانه میدان حر، تندیس نبرد گرشاسب با اژدها قرار دارد و در چهار طرف آن چهار شیر سنگی قرار داشت که به مناسبت نجات آذربایجان از اشغال شوروی و حزب دموکرات در سال ۱۳۱۵ در میدان قرار گرفت و اوایل انقلاب تخریب شد و شیرهای جدید با فایبرگلاس ساخته شدند.
این اثر در ششم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ با شماره ۱۴۴۳ در فهرست آثار ملی ثبت شده است که شامل مجسمه نبرد گرشاسب می‌شود که پرهام جانفشان مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران در ۴ تیرماه سال ۱۳۹۹ مراتب ثبت پیکره نبرد گرشاسب با اژدها، اثر استاد غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ به شماره ۱۴۴۳ را به اضافه قوانین و مصوبات حفاظت و نگهداری از آثار ملی به اطلاع شهرداری منطقه ۱۱ تهران رسانده بود.
مجسمه اصلی نصب شده در وسط میدان با نام «نبرد گرشاسپ با اژدها» اثر غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ، جزو مجسمه‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی است.
حجت نظری، عضو پیشین شورای شهر تهران گفته است: «شیر جایگزین میدان حر با این شرط نصب شده که تا سه ماه آینده با قرار گرفتن در شرایط جوی و آب و هوایی منطقه، امتحان خود را از نظر مصالح مورد استفاده در ساختِ آن پس دهد تا در صورت نتیجه دادن، کار مرمت سه شیر دیگر میدان حر و پایه مجسمه اصلی میدان یعنی نبرد گرشاسب و اژدها آغاز شود.»
اکنون نه تنها شیرهای میدان حر نوسازی نشده اند، نه تنها هماهنگی سابق خود را از دست داده اند، نه تنها نظر بسیاری از شهروندان تهرانی نسبت به شیر بتنی جدید مثبت نیست، مرمت سه شیر دیگر میدان حر و پایه مجسمه اصلی میدان یعنی نبرد گرشاسب و اژدها مطرح است.
فارغ از اینکه تخریب شیرهای میدان حر به عنوان بخشی از تاریخ و هویت تهران درست و یا نادرست بوده است، باید در طرح های عمرانی و زیباسازی شهر به همراه نظرکارشناسان سلیقه و دیدگاه مردم را نیز در آن امر دخیل کرد که متاسفانه در تخریب شیر میدان حر که مدیران شهری از آن به عنوان مرمت یا می کنند، نه تنها دیدگاه و نظر مردم بلکه نظر کارشناسان و پیشینه آن مجسمه ها نیز مد نظر قرار نگرفت، و اکنون حفظ و نگهداری سه شیر دیگر و مجسمه نبرد گرشاسب با اژدها و زیبایی از دست رفته میدان حر مطرح است و به یکی از دغدغه های مردم تهران تبدیل شده است؛ از همین رو از اعضای تازه نفس شورای شهر تهران انتظار می رود با ورد به مسئله شیرهای میدان حر و انجام یک کار کارشناسانه این دغدغه شهروندان تهرانی را برطرف کنند.
انتهای پیام/
ارسال نظر