ghoran_0006
به گزارش تهران پرس؛ دکتر نصرالله شفیعی در یادداشتی نوشت: با توجه به نقش بسیار جدی فضای مجازی و رسانه‌ها در تأثیر بر افکار عمومی تلاش می‌کنیم با استفاده از برخی آیات و روایات اشاره‌ای به نحوه‌ برخورد مردم با شبکه‌های مجازی می‌پردازیم.

الف. قرآن

خداوند می‌فرماید: «فَبَشِّرْ عِبَادی الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِکَ هُمْ أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ» (زمر/۱۷ و ۱۸)

پس بندگان مرا مژده، آنان که سخن را می‌شنوند، آن گاه بهترینش را پیروی می‌کنند، آنانند که خدا هدایتشان کرده و آنانند که خردمندند.

استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری درباره ارزش و جایگاه این آیه می‌گوید: «آیه عجیبی است: بشارت بده بندگان مرا، آنان که سخن را استماع می‌کنند (گوش فرا می‌دهند، نه می‌شنوند) بعد چکار می‌کنند؟ آیا هر چه را شنیدند همان را باور می‌کنند و همان را به کار می‌بندند یا همه را یکجا رد می‌کنند؟ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ، نقّادی می‌کنند، سبک سنگین می‌کنند، ارزیابی می‌کنند. آن وقت می‌فرماید: چنین کسانی هستند که خدا آن‌ها را هدایت کرده (هدایت الهی و استفاده از نیروی عقل این است) وَأُوْلَئِکَ هُمْ أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ، این‌ها به راستی صاحبان عقل هستند. این دعوت عجیبی است» (مرتضی مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام صفحه ۳۰، انتشارات صدرا، چاپ هفتاد و سوم تیرماه ۱۳۹۰).

اگر بخواهیم ارتباط این آیه را با فضای مجازی معنا کنیم باید بگوییم که انسان تربیت‌شده مکتب قرآن أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ است یعنی صاحب خرد و عقل و اندیشه، به گونه‌ای نیست که ساده‌اندیشانه همه چیز را باور کند، بلکه با استفاده از قدرت تعقل مطالب را می‌بیند و می‌خواند و بهترین و دقیق‌ترین و مستندترین آن‌ها را انتخاب می‌کند و اگر لازم بود برای دیگران می‌فرستد آن کس که هر مطلبی را برایش ارسال کنند او نیز نسنجیده و تحقیق نکرده باور کند و برای دیگران بفرستد انسان رشدیافته‌ای که عقل همواره راهنمای اوست نمی‌باشد.

آیه دیگری که در همین رابطه مسؤولیت همه ما را سنگین‌تر می‌کند و هشداری عمیق می‌دهد که هر خبری را نپذیریم بلکه باید به جدّ درباره آن تحقیق کنیم این آیه است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جَاءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْمًا بِجَهَالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِینَ» (حجرات/۶).

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر فاسقی برایتان خبری آورد، خوب بررسی کنید. مبادا نادانسته به قومی آسیب برسانید. آن‌گاه برکرده خود پشیمان شوید.

این آیه یکی از آیات کلیدی برای همه کسانی است که می‌خواهند در دنیای مجازی و خبرنگاری اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنند و با نقل اخبار غیرواقعی عاقبت خود را تباه نسازند. در آیه چندین نکته نهفته است که به طور مختصر بدان اشاره می‌شود.

۱) خطاب آیه به اهل ایمان است یعنی مؤمنان موظف هستند که به آموزه‌های این آیه به خوبی عمل نمایند.

۲) به فرد فاسق هیچ وقت اعتماد نکنید. فاسق یعنی نافرمان، کسی که از حوزه اطاعت خدا بیرون رفته است. طبیعتاً کسی که خدا را اطاعت نکند هر گناهی ممکن است مرتکب شود؛ بنابراین فرد فاسق قابل اعتماد نیست و گفتارش نمی‌تواند معیار و ملاک قضاوت قرار گیرد.

۳) در صورتی که فرد فاسق خبری برای ما آورد بلافاصله از او نپذیریم بلکه به تصریح خداوند که می‌فرماید: «فَتَبَیَّنُوا» باید تحقیق و بررسی کرد تا صحت و سقم آن مشخص گردد.

۴) نتیجه اعتماد بدون تحقیق به فرد فاسق و پذیرش خبر او موجب لطمه وارد کردن به حیثیت و شخصیت فرد یا مجموعه‌ای است که خبر درباره آن گفته شده است. در نتیجه پذیرش این خبر که به طور طبیعی باعث پخش آن در جامعه نیز می‌شود موجب پشیمانی منتشرکننده آن خواهد شد.

اگر امروز سری به فضای مجازی و رسانه‌های مختلف بزنیم درمی‌یابیم که بخش اصلی انتشار اخبار نادرست منشأ آن یا در خارج از کشور است یا از سوی دست‌پروردگان آن‌ها در داخل کشور است. این افراد مصداق واقعی «فاسق» هستند. سری به رادیوهای بیگانه، کانال‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان بزنید، کدام یک از این‌ها مصداق «فاسق» و حتی «فاسد» نیستند؟ امروز شاهدیم در فضای مجازی عده‌ای که به بدیهی‌ترین اصول اخلاقی و رسانه‌ای نیز پایبند نیستند برای دستیابی به اهداف شومشان که همان مبارزه با اسلام و انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است از انتشار هیچ خبر دروغ و همراه با تهمت دریغ نمی‌کنند، بنابراین ایمان و اعتقاد و پایبندی به دستورات خداوند که این آیه یکی از مصادیق آیین‌نامه‌ای آن است اقتضا می‌کند که نه هر خبری را بپذیریم و نه هر خبری را بدون تحقیق و بررسی منتشر کنیم.

زمانی خبری را منتشر کنیم که هم به آورنده آن اعتماد داشته باشیم هم به صحت و سقم آن اطمینان داشته باشیم. در این صورت است که یک خبرنگار و کسی که در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های مجازی فعالیت می‌کند از اینکه ناخواسته به تخریب دیگران بپردازد نجات می‌یابد.
کد خبر: ۷۰۳۱
۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۰:۳۸
save
email
اشتراک گذاری :
ارسال نظر
captcha