آرمان صالحی/ رویا روزبهانی شاعر شعر سپید که از او مجموعه شعر "تنها برف می‌تواند" از نشر فصل پنجم به چاپ رسیده در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر خبرگزاری تهران پرس به سوالاتی در ارتباط با جایگاه شعر سپید در جامعه امروز پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید:

 

  • تهران پرس: رسالت اصلی شعر سپید چیست؟ اصلا می‌توان رسالت خاصی برای آن تعریف کرد؟ شاید بتوان گفت شعر سپید هم مثل سایر حوزه‌های ادبیات از خشونت جامعه جلوگیری می کند.

 

روزبهانی: در واقع خاستگاه تمام هنرها بیان درونیات انسان، از جمله احساسات، باورها، جهان بینی و دغدغه های خرد و کلان بشری است. شعر سپید هم یکی از شاخه های بدنه بزرگ هنر و ادبیات است که در قالب ارتباط صوری و معنایی بین کلمات، برای انتقال مفاهیم و تصاویر منحصربه‌فردی که صرفا از زاویه نگاه و ادراک یک شاعر خلق می شود از قاعده کلی تعریف هنر مستثنی نیست.

 

  • تهران پرس: برخی معتقدند شعر سپید آمده تا دلنوشته انسان مدرن باشد و واگویه هایی او را بازگو کند که با شعر کلاسیک یا نثر نمی توان به خوبی شعر سپید آن را بیان کرد چقدر این موضوع درست است؟

 

روزبهانی: دلنوشته کلمه مناسبی برای اطلاق کردن به شعر سپید نیست چون یکی از ارکان اساسی شعر سپید داشتن فرم و ساختار است یا موسیقی درونی، اما دلنوشته فارغ از هرگونه اجبار و اضطرار در محتوا و اجراست. اما اینکه این قالب شعری ارجحیتی به شعر کلاسیک یا نثر داشته باشد را در تعریف و وجوه تمایز آن می توان جستجو کرد. تمایز اصلی شعرسپید با نثر، فشردگی و آشنایی زدایی است و اصلی ترین تمایز آن با شعر کلاسیک ساختن دنیای منحصر بفرد از زاویه دید شاعر است که نگاه جزئی تری به دنیای خود دارد، از اشیا اطراف خود گرفته تا روابط بین او با انسان های دیگر، با دنیای اطراف، بحران های اجتماعی و غیره، که در بخش زیادی از شعر کلاسیک ما جایگاهی نداشته است. اما بی هیچ شک‌و شبهه ای، شعر معاصر، وامدار شعر غنی و ارزشمندِ کهن ما است.

 

  • تهران پرس: چه توصیه ای به شعر اولی ها یا جوان هایی که می خواهند شعر سپید بگویند دارید؟

 

روزبهانی: یکی از لوازم نوشتن شعر خوب، مطالعه بسیار زیاد در زمینه شعر ایران-اعم از کلاسیک و مدرن- و شعر جهان و آگاهی از مکاتب ادبی است. گاهی دیده می شود مجموعه های خوانده شده توسط شاعران جوان از تعداد انگشتان دست کمتر است. گسترش فضای تجربه‌های شخصی به شکل عملی مثل استفاده از آثار هنرمندان دیگر شاخه ها، از جمله نقاشی، مجسمه سازی، سینما و موسیقی و... در غنی شدن کلام شاعر بسیار موثر است. همانطور که در حال حاضر شاعرانی که ترکیبی از هنر های مختلف در آثار خود دارند موفق تر از دیگران هستند. نکته دیگر صبوری در این راه است اینکه بخواهیم یک شبه ره صدساله را به رویم در ساحت ادبیات رویکردی ناکارآمد است. پرداختن به حاشیه ها و توجه صرف به سلیقه مخاطب و تقلید کورکورانه از شاعران بزرگ را از اشتباهات شایع شاعران جوان و تازه کار می توان به شمار آورد.

 

  • تهران پرس: به نظر می رسد امروز شعر سپید نسبت به شعر کلاسیک جذابیت بیشتری برای برخی به خصوص جوانان دارد. این تفکر چقدر به واقعیت نزدیک است؟ آیا جامعه امروز به خصوص نسل جوان شعر سپید را بیش از شعر کلاسیک می‌پسندد.

 

روزبهانی: دنیای مدرن، دنیای تنهایی در میان شلوغی و زرق و برق های پوشالی است و اگر هنری بتواند در هر قالبی، به شکل هر چه صریح تر این امر را بازگو کند اقبال بیشتری در میان مخاطبین خود دارد. شعر سپید به دلیل واگویه های شخصی و تفاوت جذابی که در منحصر بفرد بودن نگاه شاعر، در توصیف معشوق خود و دنیای اطراف دارد و پرداختِ گاه جسورانه برخی شاعران و برخورد مستقیم شاعر با مسایل و معضلات اجتماعی، جایگاه ویژه ای میان نسل جوان یافته است. گر چه باید دانست، یکی از تعاریف شعر خوب، عمومی شدن تجربه های شخصی یک شاعر است طوری که رنج او به رنج بشر تبدیل شده باشد نه صرفا بیان احساسات شخصی.

 

  • تهران پرس: بهترین و تاثیرگذارترین شاعران معاصر را کدام شاعران می دانید؟

 

روزبهانی: همه ما پنج قله ی شعر معاصر را می شناسیم و می‌دانیم هر کدام از آن عزیزان در زمینه ای مشخص و متفاوت،ادراک ما را از هستی عمیق تر ساخته اند. نیما یوشیج با طرح نویی در ادبیات ما تحولی ایجاد کرد و یک تنه با سیل مخالفان دست و پنجه نرم کرد. سهراب سپهری هم که شاعر نقاشی و‌اشراق بود با تعابیر دلنشین و عمیقی که در سایه سادگی آرام می‌گرفت. شاعرانی مثل شاملو، اخوان ثالث و فروغ فرخزاد هم بسیار تاثیرگذار بودند.

 

 
کد خبر: ۶۶۲
۲۶ خرداد ۱۳۹۹ - ۱۴:۰۶
save
email
اشتراک گذاری :
ارسال نظر
captcha