به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تهران پرس، روابط تجاری ایران و ترکیه طی سال‌های گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده که از حدود 22 میلیارد دلار در سال 2012 تا 5.6 میلیارد دلار در سال گذشته میلادی در نوسان بوده است.

[ad_1]

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تهران پرس، روابط تجاری ایران و ترکیه طی سال‌های گذشته با فراز و نشیب هایی همراه بوده که از حدود 22 میلیارد دلار در سال 2012 تا 5.6 میلیارد دلار در سال گذشته میلادی در نوسان بوده است.

بجز سال گذشته که بدلیل سیاست فشار حداکثری و تحریم های وسیعی که از سوی آمریکا به کشورمان تحمیل شده و سایر کشورها را از داد و ستد با ایران محروم کرده است، طی 5 سال گذشته روابط تجاری تهران- آنکارا در حدود 10 میلیارد دلار بوده است.

چه صادر می کنیم و چه وارد؟

براساس آنچه سایت وزارت خارجه ترکیه منتشر کرده، عمده محصولات صادراتی ایران عبارتند از نفت و مشتقات نفتی، گاز، آلومینیوم و روی فراوری نشده و نخ الیاف مصنوعی و آنچه ترکیه به ایران صادر می کند عبارتست از توتون، پوشک، سنگ معدن، کالاهای بهداشتی، قطعات یدکی خودرو، ام دی اف، کاغذ و مقوا.

این چیدمان البته در برخی فصول سال تغییر کرده و مثلاً در فصل گرم سال برخی صیفی جات ایران نظیر هندوانه نیز وارد این سبد شده و اتفاقاً بخش بزرگی از کالای تجاری غیر نفتی ایران را شامل می شود.

تجارتی که نسبتی با روابط سیاسی ندارد

اگرچه رهبران ایران و ترکیه همواره بر توسعه روابط اقتصادی همانند روابط سیاسی تاکید داشته اند اما برخی مسائل و رویدادها طی سالیان گذشته مانع توسعه این روابط همپای روابط سیاسی شده است.

برای توسعه روابط طی سالهای گذشته تدابیری اندیشیده شده که یکی از آنها عبارتست از راه اندازی سیستم پرداخت مالی با ارزهای ملی دو کشور که در صورت تحقق آن، دلار از چرخه مراودات تجاری ایران و ترکیه تا حدود زیادی خارج خواهد شد.

این سیستم اگرچه نه به طول کامل، اما روند خود را دنبال می کند که امیدواریم با برداشته شدن موانع بتواند به اهداف خود نایل شود.

این موضوع زمانی اهمیت دو چندان پیدا می‌کند که بدانیم روابط تجاری دو کشور در چارچوب اقتصادهای مکمل بوده و صادرات و واردات بین دو طرف در جریان است.

مسائل و موانع موجود بر سر راه تجارت 2 کشور

در این راستا اما مسائلی نیز وجود دارد که بر روابط تجاری دو کشور سایه افکنده است که بر دو بخش عامل خارجی و عامل داخلی قابل تقسیم است.

عامل خارجی

با افزایش تحریم ها علیه کشورمان از سوی آمریکا، برخی از کشورها از بیم جریمه یا تحریم، ناچار به پذیرش دستور واشنگتن شده و مراودات تجاری با ایران را قطع یا کم کرده اند.

اگرچه دولت ترکیه بارها اعلام کرده که این تحریم ها ناعادلانه بوده و آنها را قبول ندارد و به آن تن نخواهد داد، اما بخش خصوصی این کشور از بیم جریمه های سنگین تا حدودی به این تحریمها تمکین کرده و مراودات دو کشور را متاثر کرده است. با این وجود بخش اصلی صادرات ایران به ترکیه که گاز طبیعی بوده، همچنان در جریان است.

عامل داخلی

سیاستهای اعمالی در بخش تجارت و گمرکات از سوی دو کشور نیز یکی از مواردی است که تجارت تهران-آنکارا را تحت تاثیر قرار می دهد.

از آن جمله می توان به رقابت دو کشور برای توسعه بازارهای خود در آسیای میانه اشاره کرد که منجر به وضع تعرفه هایی از سوی طرف ایرانی درباره کامیون‌های ترانزیتی ترکیه به آسیای میانه شد و این کشور با افزایش هزینه سوخت گازوئیل از سوی ایران تصمیم به تغییر مسیر بخشی از کالاهای خود از طریق دریای خزر گرفت.

ترکیه نیز طی سال‌های گذشته درباره برخی کالاهای ایرانی اقدام به وضع تعرفه هایی کرده که بازرگانان ایرانی را تحت تاثیر قرار داده است.

یکی از این موارد، فروش صیفی جات به ترکیه است که در فصل گرم سال انجام می گیرد. در این فصل از سال صیفی جات و بخصوص هندوانه بیش از 60 درصد کالاهای غیر نفتی صادراتی ایران به ترکیه را در بر می‌گیرد که وضع تعرفه طی سال‌های گذشته منجر به مسائلی برای تجار ایرانی شده است.

در نمونه اخیر آن می توان به وضع تعرفه 300 درصدی برای هندوانه های ایرانی اشاره کرد که نرخ تعرفه هر تن از این محصول از 100 دلار به 300 دلار   افزایش یافته که عملاً صادرات هندوانه به ترکیه را متوقف می کند. این محصول به طور میانگین در ترکیه به قیمت هر کیلو حدود 4-5 لیر فروخته می شود در صورتیکه تنها تعرفه جدید برای هر تن بار معادل 2 لیر برای هر کیلو برای تاجر ایرانی تمام می شود و این جدای از هزینه بار و خرید محصول از کشاورز است که صادرات آن را بی فایده می کند.

در این خصوص سید روح الله لطیفی سخنگوی گمرک ایران با اشاره به اینکه به صورت کتبی از طرف ترک اطلاعیه ای مبنی بر افزایش تعرفه این محصول ارسال نشده است، اظهار داشت که معمولاً در این ایام انتظار افزایش تعرفه برای این نوع محصولات وجود دارد چراکه زمان برداشت کشاورزان ترکیه بوده و موضوع حمایت از تولید محصول داخلی مطرح است. همانطور که در ایران چنین سیاستی در قبال محصولاتی همچون برنج و چای اعمال می شود. اما افزایش تعرفه معمولاً طوری نبوده که صادرات محصولات را به کلی متوقف کند بلکه طبق عرفی انجام می گرفته که طی سالیان گذشته بوده و رقم آن بسیار کمتر از رقم 300 درصد فعلی بوده است.

از سوی دیگر کارشناسان بر این عقیده هستند که هیچ کشوری افزایش یا کاهش تعرفه خود را به کشورهای دیگر اطلاع نمی دهد بلکه از طریق کانال‌های خود منتشر کرده و بازرگانان و تجار خارجی فعال در آن کشور خودشان باید نسبت به وضعیت تعرفه ها و گرفتن نبض بازار اقدام کنند.

شیوع کرونا

در این بین شیوع کرونا در سال جدید میلادی نیز بر کاهش مراودات تجاری دو کشور تاثیر زیادی گذاشت به طوری که از اسفند و فروردین ماه شاهد توقف ورود و خروج کامیون‌های دو کشور هستیم و این روند تاکنون نیز ادامه داشته است. هر چند در هفته های گذشته طرف ترک اجازه داد که کامیونهای خود در مسیر بازگشت از آسیای میانه از مرز ایران وارد کشورش شود اما هنوز برای ورود کامیونهای ایرانی اجازه ای صادر نشده است.

برای جلوگیری از کاهش بیشتر تعاملات تجاری، 2 کشور توافق کردند که مرز ریلی دو کشور کار خود را دنبال کند و روزانه حدود 50 واگن کالا از سوی ایران به طرف ترکیه و بالعکس در جریان است اما این حجم از تعاملات ریلی اصلاً پاسخگوی نیاز دو کشور نیست.

جمع بندی

2 کشور ایران و ترکیه پتانسیل بالایی برای تجارت دارند که همپای روابط سیاسی رشد نکرده است. طرفین طی دهه گذشته افق روابط 30 میلیارد دلاری را هدفگذاری کردند و این رقم تا 22 میلیارد دلار در سال 2012 رسید اما به تدریج شاهد افت تجارت طرفین بودیم که به دلایل مختلف از جمله تحریمهای آمریکا، بی ثباتی در قوانین تعرفه ای و گمرکی دو طرف، برخی اختلافات منطقه ای درباره سوریه، رقابت تجاری در آسیای میانه با  اهرم تعرفه و نیز شیوع ویروس کرونا بوده است.

اگرچه تاکنون 5 دوره نشست شورای عالی روابط ایران و ترکیه و بیش از 27 کمیسیون مشترک اقتصادی بین دو طرف برگزار شده و تصمیمات مهمی از جمله راه اندازی سازوکار تجارت با ارزهای ملی در آن مورد بررسی و تصویب قرار گرفته است اما هنوز این سازوکار به حداکثر کارایی خود نرسیده و چرخ تجارت تهران-آنکارا برای چرخش نیاز به روغن کاری هایی دارد.

انتهای پیام/

[ad_2]

خبرگزاری تهران پرس را با جدیدترین و به روزترین اخبار دنبال نمایید
کد خبر: ۴۳۷
۲۸ ارديبهشت ۱۳۹۹ - ۱۷:۴۲
save
email
اشتراک گذاری :
ارسال نظر
captcha