به گزارش گروه سیاسی
تهران پرس، دکتر حسن کربلایی در یاداشتی نوشت:
سابقه خانوادههای حکومتگر در ایران به دوران باستان بر میگردد. ایران هخامنشی هفت خاندان ممتاز داشت که یکی از آنها از نژاد سلطنتی بود. همچنین عدهٔ خاندانهای بزرگی که در دورهٔ اشکانیان مقام اول را داشتند، ظاهراً هفت خاندان بود. در زمان ساسانیان نیز طبقه مقتدر رؤسای طوایف را بازمییابیم و در رأس آنان هفت خاندان ممتاز قرار داشت. این خاندانها حکومت را درست داشتند و حلقه بستهای را تشکیل میدادند که از بیرون به آنها راه نبود.
نمونه دیگری از این خاندانهای حکومتگر که هر کدام نقشی بازی میکردند و گاه درست در برابر همدیگر در منظر عام میایستادند و به هم حمله میبردند ولی در پشت صحنه با هم مناصب قدرت را تقسیم میکردند؛خاندان کشاورز بود و چهره برجسته آنان کریم کشاورز. خانواده کشاورز از پدر تا فرزندان همه سیاسی بودند، پدر و برادرش نمایندگان مجلس و جزو افراد فعال سیاسی بودند و خود کریم نیز در حوزه سیاست فعالیت داشت. فریدون کشاورز هم که از سران حزب توده بود، با نام اولیه محمود کشاورز فرزند محمد وکیلالتجار یزدی نماینده رشت در دورههای یکم و دوم مجلس شورای ملی و برادر کریم کشاورز (مترجم، نویسنده و فعال سیاسی) و جمشید کشاورز (نوازنده و موسیقیدان) بود. فریدون کشاورز در سال ۱۳۲۵ به مدت ۷۵ روز مقام وزارت فرهنگ کابینه احمد قوام را بر عهده داشت. برای این که بهتر بشناسید؛ بهمن کشاورز حقوقدان از همین خانواده و فرزند کریم کشاورز بود.
اما این مقدمه برای شناختن یکی دیگر از خاندانهای حکومتگر در ایران بعد از انقلاب یعنی خاندان لاریجانی است. خاندانی متشکل از پنج برادر که این برادران در خانواده همگی دارای مقامات عالی سیاسی و قضایی در جمهوری اسلامی بودهاند. لاریجانیها بهطور سببی یا نسبی با روحانیون و نظامیان زیادی خویشاوندند که آن را تبدیل به یکی از خانوادههای قدرتمند در نظام جمهوری اسلامی میکند. این هم به دلیل سنتی بود که از ابتدا پایه گذاشته شد. به گفته علی مطهری: «رسمی در ازدواجهای پسران آیتالله آملی بود که از خانوادههای اصیل و شناختهشده عروس میگرفتند». علی لاریجانی با فریده مطهری فرزند پنجم استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری، صادق لاریجانی با دختر آیتالله حسین وحیدخراسانی، باقر لاریجانی با دختر آیتالله حسن حسنزاده آملی ازدواج کردهاند. بنا بر نوشته نشریه «المجله» میتوان لاریجانیها را یک حزب یکپارچهٔ خانوادگی توصیف کرد که این برادران با وجود اختلافات سیاسی هر هفته در منزل پدری خود جمع شده و «گعده» میگیرند.
هر کدام از برادران دارای شخصیتی خاص هستند که جمعا تصویری را از خاندان لاریجانی به نمایش میگذارند. هدف این نوشته تحلیل و واکاوی خاندان لاریجانی نیست؛ اما از آنجا که علی لاریجانی سومین برادر از برادران پنجگانه مجددا در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ برای کسب عنوان ریاست جمهوری وارد رقابتی سنگین با سایر کاندیداها شده است، لازم است نکات ابهامی روشن گردد.
علی لاریجانی تاکنون مناصب زیادی از قبیل وزیری ارشاد، ریاست سازمان صدا و سیما، عضویت و دبیری شورای عالی امنیت ملی، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست مجلس در دورههای هشتم، نهم و دهم را در کارنامه دارد؛ و ضمنا در انتخابات نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران که در سال ۱۳۸۴ برگزار گردید، بهعنوان نامزد ریاست جمهوری شرکت کرد. او در این انتخابات شکست خورد و در بین ۷ کاندیدا، در رتبه ششم قرار گرفت.
لاریجانی از خود چهرهای معتدل و همراه با دولت حسن روحانی به نمایش گذاشته است. مقایسه چهره اعتدالگرای علی لاریجانی با برادرانش، خود میتواند مهم باشد. مقایسه با چهره انقباضی و سختگیر آیتالله صادق لاریجانی و نیز چهره لیبرال ولی ضد دولت روحانی محمدجواد لاریجانی و نیز مقایسه با چهره کمتر شناختهشده فاضل لاریجانی که در موضوع استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ۱۵ بهمن ۱۳۸۹ و جنجالهای مربوط به آن که با افشاگری محمود احمدینژاد در مورد او بهواسطه فیلم مخفیانه ضبط شدهای از یک جلسه فاضل لاریجانی با سعید مرتضوی نام او را نیز در کنار نامهای بقیه برادرانش بر سر زبانها انداخت. همه اینها دال بر آنست که با خانوادهای مستعد اما مجمع تضادها روبهرو هستیم. خانوادهای که علیرغم همه تضادها هر هفته در گعدههای خانوادگی مواضع را هماهنگ میکنند. مواضعی که هر چند متضاد مینماید اما یک هدف کلی دارد؛ کسب قدرت و مناصب و بقای در آنها. بدون آن که بخواهیم در نیت آنها برای خدمت به خلق تشکیک کنیم پرسشهایی جدی در این راستا مطرح است که آقای علی لاریجانی باید در برابر افکار عمومی بهطور شفاف به آنها پاسخ دهد.
در اینجا فقط یک پرسش را پیرامون برجام مطرح میکنیم.
مواضع علی لاریجانی در مورد برجام همیشه تاییدگرانه و یاریگرانه بوده است. مخالفان علی لاریجانی از این جهت، او را در نتایج و تبعات برجام برای کشور ذیمدخل و مقصر میدانند؛ رجانیوز در نقد علی لاریجانی در این مورد مینویسد: «نقش لاریجانی در به وجود آمدن اوضاع کنونی برای کشور، بیشتر از روحانی نباشد، کمتر نیست. اما با این حال در چند روز اخیر شاهد بودیم که افراد و رسانههای منتسب به وی، خود را به آب و آتش میزنند که عملکرد او را در راستای منافع انقلاب اسلامی جلوه دهند. برخی از دولتیها نیز به میدان آمدهاند تا محبتهای لاریجانی در حق دولت بیعمل را جبران کنند». یا حمید رسایی از منتقدان او نقل کرده است: «تحمیل برجام را نباید به نام هاشمی، روحانی یا حتی ظریف نوشت. برجام محصول علی لاریجانی است. این را تاریخ از یاد نمیبرد».
این موضع منتقدان در حالی است که یکی دیگر از اعضای خانواده لاریجانی محمدجواد لاریجانی است؛ محمدجواد لاریجانی چهره دیپلمات این خانواده در مواضع متناقضی از یک سو در برنامه «نگاه یک» شبکه یک سیما میگوید: اگر برجام، کامل عملی میشد به مرور زیر نظارت سنگین سازمان ملل فعالیتهای هستهای را ادامه میدادیم و مانند ژاپن میشدیم. اکنون ژاپن در یک ماه یا دو ماه و آلمان در ۱۵ روز میتوانند بمب اتم بسازند. از سوی دیگر با حضور در برنامه «بدون توقف» که چهارشنبه (۵ دی) از شبکه ۳ سیما پخش شد اظهار داشت: کسانی که برجام را نوشتند آدمهای نامردی بودند؛ از طرف دیگر هم گفته است: هرگز نباید به برجام برگردیم. در جایی دیگر هم گفته است: برجام یک قرارداد مرده است.
حال این مواضع را مقایسه کنید با مواضع علی لاریجانی در مورد برجام!
در جریان تصویب برجام او به صراحت اظهار داشت: برجام پرونده رهبری است. علی لاریجانی، رئیس مجلس در آن زمان گفت: پرونده برجام مال او نیست و در رسیدگی به آن نفع یا دخالتی نداشته است، بلکه به وظایفی عمل کرده که در سطح کلان هماهنگ شده بود. یا در جایی دیگر اظهار داشت: ایران دلیلی برای پایبند نبودن به برجام ندارد و یا در پاسخ به اخطار رحیمی نماینده مردم تهران در انتقاد به رویکرد صدا و سیما نسبت به برجام گفت که صدا و سیما توجه لازم را داشته باشد که برجام موضوع ملی است.
فقط با مقایسه مواضع متناقض این خانواده در یک موضوع مهم ملی روشن میشود که خانوادهای که بنا به گفته برادر همسر علی لاریجانی یعنی علی مطهری هر هفته این برادران با هم «گعده» دارند؛ یا هیچگونه توافقی ندارند یا بر اعلام مواضع متناقض توافق کردهاند!
حال پرسش این است که علی لاریجانی اگر از مهار رقبای قدرتمند خود بگریزد و بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زند؛ اوست که رئیس جمهور خواهد بود یا خانواده لاریجانی؛ریاست خانوادگی بر جمهور را اعمال خواهند نمود؟ خانوادهای که با این مواضع متناقض معلوم نیست بتوانند مشکلی از مردم بگشایند بلکه چه بسا معضلآفرین نیز گردند.
انتهای پیام/الف